Shahada: ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va Rosuluh. Namoz, ro’za va Haj ruknlari

ْْدَقَل
ْ
ْْمُكَءاَج
ْ
ْ لوُسَر
ْ
ْْنِم
ْ
ْْمُكِسُفْنَأ
 
”Sizlarning o’zlaringizdan bo’lgan...” 
Ya’ni, o’zlaringizga o’xshab, uxlaydigan, yeydigan, turadigan insondan bo’lgan 
bir payg’ambarni, bir elchini keltirdim, sizlarga yubordim, deyilayapti.
ْ زٌ ِزَع
ْ
ِْهٌَْلَع
ْ
اَم
ْ
ْْمُّتِنَع
ْ
ْ صٌ ِرَح
ْ
ْْمُكٌَْلَع
ْ
َْنٌِنِم ْؤُمْلاِب
ْ
ْ فوُءَر
ْ
ْ مٌِحَر
 
”Va mo’minlarga o’zidan ham ko’ra mehribon bo’lgan bir payg’ambarni, 
elchini yubordim”. 
Mana shu oyat Rosululloh sollallohu a’layhi va sallamga nisbatan guvohlik 
berishlikka xujjat bo’ladi. Ya’ni, Islomga kirmoqchi bo’lgan odam Alloh Taoloning 
yakka iloh ekanligiga guvohlik berishi qanday vojib bo’lsa va bu o’z xujjatlari bilan 
qoim qilingan bo’lsa, Muhammad sollallohu a’layhi va sallamga ham guvohlik 
berishlik, ya’ni uning ikkinchi bo’lagi 
”ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va 
Rosuluh”
deb guvohlik berishligimiz mana shu xujjat asosida qoim bo’ldi.
Yana Jum’a surasi 2-oyatida: 
َْوُه
ْ
يِذَّلا
ْ
َْثَعَب
ْ
ًِف
ْ
َْنٌٌِِّّمُ ْلْا
ْ
ًْلوُسَر
ْ
ْْمُهْنِم
 
”Alloh shunday zotki, o’sha ummatning ichidan o’zlarining ichidan 
o’zlariga o’xshagan payg’ambarni chiqarib berdi va u Allohning oyatlarini 
ummatga tilovat qilib beradi”. 
Bu oyatga qaraymizmi, yoki Tavba surasiga qaraymizmi, ikkalasida ham Alloh 
Subhanahu Taolo Rosululloh sollallohu a’layhi va sallamni o’zimizning ichimizdan 
chiqarib bergan ekanligiga ishora qilayapti. O’zimizning ichimizdan chiqarib va uni 
O’zi tomonidan saylangan Rosul qilganligi, O’zi tomonidan tanlab olgan, ixtiyor 
qilib olgan bir banda va xos inson ekanliklariga ishora qilayapti. Alloh Taolo har bir 
insonga alohida-alohida so’ylamadi, balki, xosstan Rosululloh sollallohu a’layhi va 

---

sallamni ummatning ichidan turg’izganini, ummatning ichidan tanlab olganligiga 
ishora qildi.
Yana Rosululloh sollallohu a’layhi va sallam o’zlari Payg’ambar ekanliklari, 
o’zlari Rosul ekanliklarini ifoda etuvchi Alloh Subhanahu Taoloning A’rof 
surasidagi 158-oyatida: