Shahada: ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va Rosuluh. Namoz, ro’za va Haj ruknlari

nima 
deyayotganimizni tushungan holatda gapirishligimiz va gapirayotgan 
gapimizga qalbimiz bilan ishonishligimiz va qalbimiz bilan ishonib 
gapirayotgan narsamizga a’zolarimiz bilan amal qilishligimizdir. 
Agar kimda kim ”ashhadu anna Muhammadan a’bduhu va Rosuluh” deb, 
Rosululloh sollallohu a’layhi va sallamning aytganlariga itoat qilmasa, keltirgan 
xabarlarining birortasini yolg’onga chiqaradigan bo’lsa, masalan, keltirgan 
xabarlarini yolg’onga chiqarish qanaqa bo’ladi. Rosululloh sollallohu a’layhi va 
sallam Hadis aytdilar, deylik Alloh Taoloning sifatlari xususida. Qiyomat kunida 
Jahannam hech ham to’ydim, demaydi. ”Yana bormi, yana bormi”, deyishlikda 
davom etadi. Alloh Subhanahu Taolo uning ustiga qadamini qo’yadi. Qadamini 
qo’yganda Jahannam larzaga kelib, ”bo’ldi, to’ydim, to’ydim”, deydi. Mana shu 
xabarni Rosululloh sollallohu a’layhi va sallam aytar ekanlar, agar kimda kim, yo’q, 
bu Hadis yolg’on, desa, Rosululloh sollallohu a’layhi va sallamning keltirgan 
xabarlarini yog’onga chiqaradigan bo’lsa, demak, u ”ashhadu anna Muhammadan 
a’bduhu va Rosuluh” ga kazzoblik qildi, sodiqlik qilmadi.
Chunki, biz mana shu guvohlik berishligimiz bilan biz aytamizki, uning aytgan 
buyruqlariga itoat qilaman, uning keltirgan xabarlarini tasdiqlayman, u qaytargan 
qaytariqlardan qaytaman va u nimaniki sharia’t deb ibodat qilib bizga ko’rsatib, 
aytib ketgan bo’lsa, ana shunday ibodat qilaman, deb guvohlik bergan bo’lamiz. 
Uning Payg’ambar ekanligining guvohligini berishligimiz mana shu deganidir.
Agar inson sodiqlar bilan birga tirilishlikni hohlaydigan bo’lsa, sodiqlar 
qatorida turishlikni hohlasa, ya’ni rostgo’ylar qatorida turishlikni hohlaydigan 
bo’lsa, mana shu shahodatiga mana shunday amal qilishligi lozim bo’ladi. Bergan 
guvohligiga mana shunday amal qilishligi lozim bo’ladi. Lekin mana shuning 
muqobilida Muhammad sollallohu a’layhi va sallam bizdan biror bir nafni bizga 
biron bir naf keltira oladi, yoki bizdan bir zararni ketkiza oladi, yoki bo’lmasa, 
rububiyat masalasidagi biron ishga qodir va u meni Jahannamdan qutqara oladi, 
yoki meni Jannatga dohil qila oladi, deb e’tiqod qilishlik yaramaydi, bu shirk 
bo’ladi. Chunki rububiyat masalasini Alloh Taolo o’zigagina xosladi, xolos. Naf 
berish, zarar berish, Jahannamga solish, Jannatga solish, bularning barchasini Alloh 
Taolo O’zigagina xosladi. Biz Rosululloh sollallohu a’layhi va sallamning 
shafoatlaridan manfaatlanamiz, Alloh Taoloning izni bo’lgandan keyin. Alloh 

---

Taoloning iznisiz hech narsa bo’lmaydi, hatto Rosululloh sollallohu a’layhi va 
sallam ham shafoat qilmaydilar, birinchi bo’lib Alloh Taoloning izni bo’lishi kerak. 
Shuning uchun ham biror bir zarar, biror bir manfaatni berishlik Rosululloh 
sollallohu a’layhi va sallamning qo’lida, deb e’tiqod qilishlik shirk bo’ladi, illo, Alloh 
hohlasa, Rosululloh sollallohu a’layhi va sallam shafoatlariga umid qilaman, 
deyishlik to’g’ri bo’ladi. Chunki, Rosululloh sollallohu a’layhi va sallamga Alloh 
Taolo o’rgatadi, Qur’onda An’om surasi 50-oyatida: