Махсус таълим вазирлиги

Муддати узайтирилган харажатларда, 
одатда, келгуси ҳисобот 
даврига қарашли узоқ муддатли харажатларнинг олдиндан тўлови 
натижалари ҳисобланади. Бунга асос тегишли ҳисобот даврида хара-
жат бўлиб ѐзилмагунча, улар активлар бўлиб ҳисобланади. Жорий 
активлар, деб тавсифланган 
олдиндан тўланган харажатлар
ва 
муд-
дати узайтирилган харажатлар
орасидаги фарқ уларни ҳисобдан 
чиқариш муддати бўлиб ҳисобланади. Муддати узайтирилган хара-
жатлар деганда бўнак тариқасида тўланган харажатлар, хизматлар 
тушунилади. 

---

273 
Жорий активлар 
Жорий активлар
ўз ичига (1) пул маблағлари ва (2) корхонанинг 
нормал иш цикли ѐки бухгалтерия баланси санасидан 1 йил давомида 
(қайси бири узунроқ бўлишига боғлиқ ҳолда) пул маблағларига ай-
лантирилиши, сотилиши ѐки сарфланиши кутиладиган бошқа актив-
ларни олади. Корхонанинг нормал иш цикли - товар ва хизматлар 
учун пул харажатлари (ѐки тўланадиган счѐтларни тузиш) билан пул 
маблағларига айлантирилган товар ва хизматлар санасининг ўртача 
вақт муддатидир. Жорий активларни туркумлаш нисбатан енгил, ле-
кин бу ерда ҳам муаммолар келиб чиқиши мумкин, сабаби 
нормал иш 
цикли
ва 
пул маблағларига айлантириш учун оқилона кутиладиган 
давр 
каби иборалар ҳар хил мулоҳазалар келтириб чиқаради. 
Товар-моддий захиралар
 
таннархи ѐки соф сотиш қийматидан 
энг кам қиймати бўйича баҳоланади. Таннархни белгилашда ишлаб 
чиқариш фирмаси тугалланиш босқичларини кўрсатиши лозим (хом 
ашѐ материаллар, тугалланмаган ишлаб чиқариш ва тайѐр маҳсулот-
лар). 
Олдиндан
 
тўланган харажатлар
 
туркумлашда ҳисобга олина-
диган яна бир соҳадир. Олдиндан тўланган харажатлар буюртма қи-
линган хизматларни амалга оширгунга қадар тўланган пул маблағ-
ларидир: масалан, июн ойи учун ижара ҳақи 31 майда тўланган. Қис-
қа муддатли олдиндан амалга оширилган тўловлар жорий активлар 
сифатида, узоқ муддатли олдиндан амалга оширилган тўловлар эса 
узоқ муддатли активлар, деб классификацияланиши керак.