Махсус таълим вазирлиги

Номоддий активлар 
балансда алоҳида модда сифатида акс 
эттирилади. Халқаро қоидаларга кўра жамғарилган амортизациянинг 
суммаси камдан-кам ҳолларда балансда алоҳида кўрсатилади, чунки 
номоддий активларнинг бошқа узоқ муддатли активлардан фарқи, 
унда номоддий активларнинг баланс қиймати жамғарилган амортиза-
ция суммасига дарҳол камайишидир. Амортизация счѐтларида сақла-
надиган ахборотлар маълумотнома тавсифига эга. 
Инвестициялар ва қўйилмалар
. 
Инвестиция ва қўйилмаларнинг
туркумланиши ўз ичига узоқ муддатли сармоялар ва эҳтиѐж туғил-
ганда узоқ муддатда ишлатиш учун махсус мақсадли жамғарма-
лардаги пул маблағларини олади. Ушбу бўлимга қуйидаги узоқ муд-
датли активлар киритилади: 

Йил давомида сотишга мўлжалланмаган бошқа компания-
нинг акцияларига йўналтирилган узоқ муддатли инвестициялар. 

---

272 

Бошқа компаниянинг облигацияларига йўналтирилган узоқ 
муддатли инвестициялар. Ҳар қандай амортизация қилинмаган уста-
малар инвестицияларга қўшилади ва амортизация қилинмаган ҳар 
қандай чегирмалар айирилади. 

Шўъба корхоналарининг узоқ муддатли олинадиган ҳисоб-
варақларини қўшган ҳолда, уларга йўналтирилган инвестициялар. 

Махсус мақсадлар учун тузилган жамғармаларга йўналти-
рилган инвестициялар. 

Компаниялар суғурта полисларининг сотиб олиниш баҳо-
си. 

Хўжалик фаолиятида ишлатилмайдиган ер майдонлари ва 
бинолар (инвестицион мулк) каби моддий активларга йўналтирилган 
узоқ муддатли инвестициялар. 
Жорий активлар ва узоқ муддатли инвестициялар ўртасида қуйи-
даги муҳим фарқлар мавжуд: 

Узоқ муддатли инвестициялар корхонанинг асосий фаолия-
тида ва хўжалик муомалаларида қатнашмайди. 

Узоқ муддатли инвестициялар баланс санасидан бир йил-
дан ортиқ ѐки бир операция жараѐндан ортиқ бўлган муддатда (қайси 
бири узун бўлса) фойда олиш учун мўлжалланган. 
Узоқ муддатли инвестициялар бухгалтерия ҳисобида сотиб олиш 
қиймати (таннархи) ѐки соф сотиш қиймати бўйича кўрсатилади. 
Агар инвестициянинг бозор баҳоси таннархидан паст бўлса уни бозор 
баҳосига тенглаштириш мақсадида қайта баҳолаш амалга оширилади.