Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

Периферик характердаги
оргаиик овоз бузилиш лари асосйда 
овоз аппарати касалликлари: ун пайчаларидаги тугунчалар, бў- 
ғиз ва ун пайчаларининг папилам атозлари (ўси м талар), бўғиз 
стенози, ж ароҳатлани ш лар, куйиш лар ётади. Б улар периферик 
характердаги органик овоз бузилиш ларини келтириб чиқаради. 
Органик овоз бузилиш лэрига шуяингдек, бўғиз раки ёқи бўғиз 
Туберкулёзида бўғзини тиббий йўл билан олнб таш ланган қи- 
шиларнинг овози ҳам киради.
Марказий характердаги
органик овоз бузилиш лари дизарт- 
риянинг турли 
кўринишЛарида 
кузатилади. М арказий харак- 
тердаги овоз бузилиш ларига афония ва дисфоння киради.
- Функционал овоз бузилишида 
овоз ҳосил бўлиш бўлимлари- 
д а ҳеч қандай патологик ўзгариш лар кузатилмайди.
Фуикциоиал овоз бузилиш ларига: мутизм, афоння, дисфо-
— ния, фоностения каби ўзгариш лар ки ради .___
__
Кучли қўрқув натиж асида овознинг тўсатдан ва бутунлай 
йўқолиши истерик 
мутизм
деб аталади ва бу функционал овоз 
бузилиши ш аклларидан бири ҳисобланади. Бунда одам шивир- 
л аб ҳам гапира олмайди. Истерик мутизм, кўпинча, дудуқла- 
нишга олиб келади. М утизм физиологик ж иҳатдан патологик 
тарм оқланиш билаи асосланади.
М утизм узоқ в ақ т қўрқиш, аффектив қўзғалиш ёки руҳий 
зўриқиш натиж асида келиб чиқади. Бунда овоз тўсатдан йўқо- 
лади. Гапириш га ҳ ар ак ат қилиш қийинчиликларини ян ада ку- 
чайтиради. Ш унинг учуи бемор мимика, 
қўл иш оралари ва 
ёзувдан ф ойдаланади.
Ф ункционал 
афония
овознинг бутунлай йўқолиши бўлиб, 
бемор ф ақ ат ш ивирлаб гапиради, лекин йўталганда овоз чиқа- 
ди. Ф ункционал афониянинг қуйидаги кўринишлари аж рати- 
лади :
а) паретик афония, овознинг тўсатдан йўқолиши билан ха- 
рактерланади, бўғиз м ускуллари функционал ж иҳатдан бўшаш- 
ган бўлади;
б) спастик афония, бутун овоз аппаратииинг ҳаддан таш қа- 
ри кучли зўриқиши;
в) паретикспастик афония сохта ун пайчалари ф аолияти- 
нинг керагидан ортиб кетиши ва ҳақиқий ун пайчалари фао- 
лиятининг сусайиши ёки аксинча.