Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

ДАВОЛОВЧИ УҚАЛАШ 
Даволовчи уқалаш турли жароҳатлардан сўнг репаратив жараѐнларни 
тезлаштиришга ѐрдам беради, моддалар алмашинувини яхшилайди, қадоқ 
ҳосил бўлишига стимуляцияловчи таъсир кўрсатади. Уқалашни қўллашда 
баъзи усуллари жароҳатдан сўнг ўткир даврда мушакларга бўшаштирувчи 
таъсир кўрсатади. Шуни ѐдда тутиш керакки, одатда бўғимлар қотиб 
қолишида тавсия этилувчи уқалаш ва ҳаракат - ҳақиқатни олиб қараганда 
ригидликнинг ривожланиши сабабларидан бири ҳисобланади. Бўғим атрофи 
спайкаларида кучли чўзишларни қўллаш охир-оқибат янги битишларни 
ҳосил қилиш билан реактив экссудациянинг пайдо бўлишига олиб келади. 
Бундай давони ҳар куни ўтказиш тўқималарни шикастлайди ва бўғимларда 
ҳаракатнинг тикланишини кечиктиради.
Жароҳатланишдан сўнгги яқин муддатларда физиотерапиянинг ҳар хил 
турларини тавсия этишда қон қуйилишнинг ошиши, шиш, тўқималарда 
реактив ўзгаришлар кучайишининг эҳтимоли ошиши боис ниҳоятда 
эҳтиѐткорлик зарур.
Терапиянинг эрта босқичларида оғриқни камайтирувчи дорили даво; 
мушакларни бўшаштирувчи илиқ ваннлар; уқалаш (шикастланган соҳадан 
ташқарида силаш ва енгил эзғилаш усуллари) тавсия этилади.
Уқалашни ўтказишга қарши кўрсатмалар: 
жараѐннинг ўткир кечиши, 
тўқималарда йирингли жараѐн; тромбофлебит билан асоратланган 
шикастланиш, юмшоқ тўқималар, суяклар ва бўғимларда кенг кўламли 
шикастланишлар, актив даражадаги суяк ва бўғимлар туберкулези. 
ТАЯНЧ-ҲАРАКАТ АППАРАТИ КАСАЛЛИКЛАРИДА 
ДАВОЛОВЧИ ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ. ОСТЕОАРТРОЗ 
Tизза бўғимлари учун даволовчи машқлар 
1.Дастлабки ҳолат чалқанча ѐтган, оѐқлар бўшашган ва узатилган ҳолат. 
Оѐқлар букилади, сўнгра оѐқ товонлари максимал бўшаштирилади. Сўнгра 

---

429 
тиззалар букилади ва оѐқлар тепага кўтариб туширилади. Машқлар 10-15 
марта такрорланади.
 
2. Чалқанча ѐтган ҳолда оѐқлар полдан 20-30см юқорига кўтариб узатилади 
ва шундай ҳолатда бир неча дақиқа ушлаб турилади. Сўнгра оѐқлар 
туширилади. Бу машқларни 20-30 марта такрорланади.
3. Чалқанча ѐтган ҳолда бутун машқ давомида оѐқлар билан ѐстиқчадан 
кўтарилган ҳолатда ―велосипед ҳайдаш‖ машқи бажарилади. Бу машқлар 20-
50 марта такрорланади.
4. Қорин билан ѐтган ҳолатда оѐқлар галма-гал тиззада букилади ва оѐқлар 
билан орқага тегишга ҳаракат қилинади. Белни полдан кўтармаган ҳолатда 
20-50 марта такрорланади.
5. Полда ўтирган ҳолатда оѐқлар чўзилади, товонлар бирлаштирилиб, 
максимал энгашилади ва пешона билан оѐққа тегишга ҳаракат қилинади. 
Тизза ва бўғимлар букилмаслиги керак. Сўнгра дастлабки ҳолатга қайтилади. 
Машқ 3-5 марта такрорланади.
6.Полда ўтирган ҳолатда оѐқлар тизза бўғимида букилади ва иккала қўл 
билан товонни ушлаб турган ҳолатда турилади ва 5 дақиқадан сўнг дастлабки 
ҳолатга қайтилади.