Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

«Referent guruh« termini 4 xil ma'noda qo‘llaniladi: 
1.Individ xatti-harakati uchun namuna, etalon yoki mezon bo‘lib xizmat qiladigan 
guruh. 
2.Individ o‘z harakatlarini shu guruhga yo’naltiradigan guruh. 
3.Individ a'zo bo‘lishga intilayotgan guruh. 
4.A'zolarning qadriyat va fikrlari bevosita shu guruh a'zosi bo‘lmagan kishi uchun 
o‘ziga xos taqqoslash o‘lchovi, sotsial «o‘lchov doirasi sifagida xizmat qiladigan guruh. 
Real hayotda «referent guruh» nazariyasi shaxsning turli sotial muhitlarga 
moslashuvi jarayonida, sotsial harakatlarni o‘rganishda qo‘llaniladi. 
Referent guruhlar real va ideal guruhlarga bo‘linadi. Real referent guruhning 
shaxsga qulay sotsial norma va qadriyatlarni egallashi uchun etalon bo‘lib xizmat 
qiladladigan alohida kishilar yoki kishilar birligidir. 
Ideal referent guruh - bu ma'lum bir guruhning qadriyatli va normativ yo‘l-
yo‘riqlarini inson ongida aks etishidir. Shaxs bu guruhga o‘z tasavvurlari va harakatlari 
bilan moslashishiga harakat qiladi. 
Masalan, muhandis o‘zini real hayotda muhandislar guruhiga mansub deyish bilan 
birga o‘zini guruh sifatida mavjud bo‘lmagan ma'naviy “elitaga”ga mansub deb 
hisoblaydi. 

---

69 
IV.II.Sotsial instit tushunchasi va uning turlari. 
 
“Institut” tushunchasi – sotsiologiya fanidagi markaziy tushunchalardan biri
hisoblanadi, shuning uchun institutsional aloqalarni o`rganish sotsiologlar oldida
turgan asosiy ilmiy vazifalardan biri hisoblanadi. Sotsial institutlarning yig`indisi 
jamiyatning ijtimoiy tizimi dеyiladi. U nafaqat institutlar bilan, balki ijtimoiy
tashkilotlar, ijtimoiy o`zaro aloqa, ijtimoiy rollar bilan ham bog`langan. Bir
so`z bilan aytganda, nima harakatlansa , ishlasa , harakat qilsa shular bilan
bog`langan.
Sotsial institut mе'yorlar va ijtimoiy munosabatlarning muayyan sohasini
tartibga soluvchi muassasalar yig`indisidan iborat. Uni bosqacha ta'riflasa ham
bo`ladi: