Ызбекистон республикаси адлия вазирлиги

4-§. Тадбиркорлик фаолиятининг асосий шакллари 
Ўзбекистон Республикасида бозор муносабатларига ўтиш 
жараѐнида мулкий муносабатларни ҳал этиш катта аҳамият касб эта 
бошлайди. Президентимиз И.А. Каримов: “Иқтисодий ислоҳотлар-
нинг бугунги босқичида энг муҳим, долзарб вазифа мулкий муноса-
батларни тубдан ўзгартирмоқдир. Унинг туб моҳияти – мулкни 
ҳақиқий эгалари қўлига беришни тезлаштириш, тадбиркорлик учун 
кенг йўл очиб бериш ва мулкдорда янги мулк эгаси ҳиссиѐтини тар-
биялашдан иборатдир”, - деб уқтиради. Дарҳақиқат, тадбиркорлик 
турли мулк шакллари асосида амалга оширилиб, унинг турлари, 
шакллари юзага келади ва ривожланади. 
Ўзбекистон Республикасининг “Тадбиркорлик тўғрисида”ги 
қонунига биноан тадбиркорлик фаолиятининг қуйидаги шакллари 
мавжуддир: 
-
якка тартибдаги меҳнат фаолияти; 

---

-
хусусий тадбиркорлик фаолияти (ѐлланма иш кучи ѐрдамида 
олиб борилади); 
-
ширкат тадбиркорлиги (фуқаролар гуруҳи томонидан олиб бо-
рилади); 
-
аралаш тадбиркорлик (юридик шахс ҳамда фуқаролар томони-
дан мол-мулкни қўшиш йўли билан олиб борилади); 
Ўзбекистон Республикасининг “Корхоналар тўғрисида”ги 
қонунига асосан уларнинг турлари қуйидагича: 
-
республика ажнабий мамлакатлар фуқароларининг якка ҳол 
мулкига асосланган корхоналар; 
-
жамоалар, оилалар, маҳаллалар жамоаларининг ширкат мулки-
га асосланган корхоналар; 
-
давлат мулкига уларнинг кўринишлари бўлмиш республика, 
муниципалитет (шаҳар, туман ва ҳоказолар)га қарашли корхоналар; 
-
қатнашувчиларнинг тўла ѐки қисман пайига асосланган корхо-
налар; 
-
қўшма мулкка асосланган корхоналар. 
Ўзбекистон Республикасида қабул қилинган “Корхоналар 
тўғрисида”ги қонунда “Ҳар бир корхона юридик шахс ҳуқуқига эга 
мустақил хўжалик юритувчи субъектлар”, - деб қайд этилган. “Тад-
биркорлик тўғрисида”ги қонунда эса “тадбиркорлар ўз мулклари 
доирасида жавобгардирлар” - деб уқтирилган. 
Ўзбекистонда ишловчилар сони саноат ва қурилишларда 50, 
бошқа ишлаб чиқаришда 25, фан ва илмий хизмат кўрсатиш соҳасида 
10, чакана савдода 5 кишигача бўлган корхоналар кичик корхоналар 
ҳисобланади. 
Ишлаб чиқариш воситаларига эгаликнинг шакллари, масалан, 
этикдўз мулки бўлган устахонадан тортиб, акциялари халқаро фонд 
биржаларида сотиладиган улкан акционерлар компаниялари хилма-
хилдир.