Боҳодир эшов

моддий
(бошқарув соҳасида пайдо бўладиган) ва 
процессуал
(бошқарув 
жараѐнида уни амалга ошириш қоидаларини тартибга солган ҳолда 
шаклланади) ҳуқуқий муносабатларга бўлинади. Моддий муносабатлар 
процессуал муносабатлар воситасида тартибга солинади. 
Давлат бошқарувида ваколатларни белгилаш ва уларни амалга 
ошириш учун тегишли шахсларга давлат-ҳокимият ваколатларини
бериш – давлат бошқарувини ҳуқуқий тартибга солишнинг муҳим 
қисмларидан бири ҳисобланади. 
Ваколатлар
– давлат органи ѐки 
мансабдор шахсларнинг белгилаб қўйилган вазифа-ваколатларини 
бажариш учун уларга берилган ҳуқуқ ва мажбуриятлар йиғиндисидир. 

---

20 
Вазифа-ваколатлар
- давлат органи ѐки мансабдор шахснинг Консти-
туция, қонун ѐки меъѐрий ҳужжатлар билан белгилаб берилган 
ваколатлар мажмуи бўлиб, улар ўз фаолияти давомида шундан 
ташқарига чиқиши мумкин эмас. 
Идоравий ваколатлар
– конститу-
циявий тушунча бўлиб, давлат ва жамият ҳаѐтининг маълум соҳаларида
ҳокимият-бошқарув фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқини билдиради. 
Соҳа мутахассисларининг фикрларига кўра, давлат органининг
ҳуқуқий мақоми
қуйидагилардир: давлат органининг давлат аппарати 
умумий таркибий тузилмасидаги ҳолати ва унинг ҳокимият-бошқарув 
фаолият турига (қонун чиқарувчи, ижро этувчи ва суд ҳокимияти), 
махсус ихтисослашган кичик тизимларга (умумий ваколатлар, ҳуқуқ-
тартибот, ҳарбий ва ҳ.к.) мансублиги; давлат органи ваколатларининг 
маълум фаолият соҳасида улар бажарадиган вазифа ва ваколатларнинг 
ҳуқуқий ифодаси сифатидаги бирлиги; давлат органи фаолиятининг 
ташкилий тузилмаси, тамойиллари, шакллари, усуллари ва тартиб-
қоидалари, маълум масалаларни ҳал этиш тартиби ва бошқалар. 
Миллий қонунчиликнинг ҳар қандай соҳаси бошқарув фаолиятини
тартибга солувчи ҳуқуқий имкониятлардан фойдаланади. Бу ҳуқуқий 
имкониятлар – буйруқ-кўрсатма, таъқиқлаш ва ижозатдир. Буйруқ-
кўрсатма – ижобий мажбурият бўлиб, ҳуқуқий меъѐрда кўда тутилган
бирор-бир ҳаракатни содир этиш учун тўғридан-тўғри ҳуқуқий 
мажбурият юклашни билдиради.