Боҳодир эшов

давлат бу муайян олий ҳокимиятни амалга оширувчи, 
махсус бошқарув ва мажбурлов аппаратига эга бўлган, жамиятдаги 
барча ижтимоий-сиѐсий гуруҳларнинг манфатини ифода этувчи, уларни 
бирлаштириб ва мувофиқлаштириб турадиган сиѐсий ташкилотдир. 
Давлатнинг асосий белгилари қуйидагилардан иборат: 
1.
Аҳолининг ҳудудий асосга кўра бирлашганлиги 
2.
Миллий суверенитетга эгалиги (ички ва ташқи сиѐсатни амалга 
оширишдаги мустақиллик) 
3.
Махсус бошқарув ва мажбурлов аппаратининг мавжудлиги 
4.
Ҳуқуқ тизимининг мавжудлиги 
5.
Солиқ тизимига эгалиги 
Давлатларни типларга ажратишда формацион ва цивилизацион 
ѐндашувлар 
мавжуд. 
Формацион 
ѐндашув
-давлатларни 
ижтимоий, 
иқтисодий ривожланиш даражасини, базис ва устқурмаси, синфий моҳияти, 
мақсади, вазифалари ҳамда функциялари мезонига кўра типларга 
ажратишдир. 
Цивилизацион ѐндашув
-давлатларнинг ижтимоий-иқтисодий 
тузуми ва функциялари билан бир қаторда кўпроқ уларнинг тарихий-маданий 
тараққиѐти, маънавий, ахлоқий ва маданий ривожланиш даражасига қараб 
типларга ажратишдир. Таъкидлаш жоизки, ҳозирги кунда давлатчилик 
масалалари 
билан 
шуғулланаѐтган 
тадқиқотчиларнинг 
аксарияти 
цивилизацион ѐндашувни қўллаб-қуватлайдилар. А.С.Сагдуллаев қадимги 
бошқарув тизими кўйидаги функциялар билан боғлиқ ҳолда амалга 
оширганлигини таъкидлайди: иқтисодий, ижтимоий, ҳарбий-сиѐсий ва 
ҳудудий.
Давлатнинг жамият тараққиѐти ва унинг сиѐсий тизимида тутган ўрни 
қуйидагича изоҳланади. 
1.
Маълум ҳудудлардаги давлат ўз ҳудуди доирасида яшовчи тилидан, 
динидан, миллатидан қаътий назар, барча аҳолига ҳокимият таъсири 
ўтказадиган ягона сиѐсий ташкилотдир. 

---

42 
2.
Давлат ўз ичида ва ташқи алоқаларда йўлга қўйиладиган 
муносабатларда бошқа ижтимоий-сиѐсий ташкилотлардан фарқ 
қилган ҳолда, олий ҳокимиятга, тўла суверенитетга эгадир. 
3.
Давлат жамият ҳаѐти тараққиѐтининг турли соҳалари ва 
йўналишларини мувофақлаштириб туради.