Xirurgik kasalliklar

O’tkir o’pka abstsessi
– o’pka to’qimasining chegaralangan yiringli 
yallig’lanishi va bo’shliqlar hosil bo’lishidir. Mikroaspiratsiya, bronxlar drenaj 
faoliyatining buzilishi, organizm himoya kuchlarining keskin pasayib ketishi, 
shartli patogen mikrofloraning faollashuvi, o’pka to’qimasida qon ta’minotining 
buzilishi va nekrozga uchrashi sababli yuzaga keladi. Abstsesslar gematogen, 
bronxogen, limfogen va travmatik tabiatga ega bo’lishi mumkin. 
Metapnevmonik va aspiratsion abstsesslar klinik amaliyotda birmuncha ko’proq 
uchraydi.
Abstsesslar uchun biror bir spetsifik mikroflora yo’q. Ular streptokokk, 
stafilokokk, diplokokk, protey, fuzobakteriyalar va mikrofloraning boshqa 
turlaridan kelib chiqishi mumkin. So’nggi yillarda o’pkadagi yiringli jarayonlar 
rivojlanishida noklostridial anaerob bakteriyalar katta ahamiyatga ega. 
Abstsesslar joylashuviga ko’ra: periferik va markaziy, yolg’iz (yakka holda) va 
ko’p sonli, bir tomonlama va ikki tomonlama bo’ladi. 
Klinik manzarasida ikkita davr farq qilinadi: 

---

49 
1. Abstsessning bronxga yorilgunga qadar bo’lgan davri. 
2. Abstsessning bronxga yorilgandan keyingi davri. 
Birinchi davrda: kasallik yuqori harorat, ko’krakda og’riq, yo’tal, nafas 
siqishi, ko’p terlash belgilari bilan boshlanadi. Sekin-asta rivojlanayotgan 
intoksikatsiya belgilari namoyon bo’ladi. Fizikal usullar bilan tekshirishda: 
perkutor tovushning qisqarishi, o’pkaning zararlangan qismi ustida nafas olish 
shovqinining sustlashishi yoki eshitilmasligini qayd qilish mumkin. Qon 
tahlilida yuqori leykotsitoz, qon formulasini chapga siljishi kuzatiladi. 
Rentgenogrammalarda zich, turli xil o’lchamlardagi soyalar ko’rinadi. 
Ikkinchi davr: yo’talish paytida birdaniga ko’p miqdorda yiringli, badbo’y 
balg’am ajralashi, ba’zi hollarda balg’am qon bilan aralashgan holda ajraladi. Bu 
davrda odatda bemorning umumiy ahvoli birmuncha yaxshilanadi, 
intoksikatsiya belgilari kamayadi. Abstsessning o’lchamlari katta bo’lganda 
uning ustida amforik nafas shovqini va turli kalibrdagi nam xirillashlar 
eshitiladi. 
Rentgenologik tasvirda yorilgan abstsess, gorizontal suyuqlik sathi va 
perifokal yallig’lanishi bo’lgan yumaloq bo’shliq shaklida namoyon bo’ladi. 
Bronxoskopiyada chegaralangan yiringli endobronxit aniqlanadi.