Xirurgik kasalliklar

 
O’pkaning surunkali yallig’lanish kasalliklari 
O’pkaning surunkali yallig’lanish kasalliklari atamasiga, o’pkadagi 
davomli nospetsifik yallig’lanish jarayoni natijasida o’pka parenximasi, bronxial 
va qon tomirlar sistemalari strukturasida o’ziga xos o’zgarishlar bilan o’tadigan 
va o’xshash klinik manzara orqali namoyon bo’ladigan patologik holatlarning 
katta bir guruhi birlashtiriladi. 
Bunday kasalliklarning o’ziga xos klinik belgilari: uzoq vaqt yo’talib 
yiringli balg’am ajratish, aksariyat qon tupurib yurish hisoblanadi. Kasallik 
odatda avj oladigan tabiatga ega bo’ladi, remissiya va avj olish davrlari bilan 
o’tadi. Avj olishi aksariyat yilning sovuq mavsumlarida qayd etiladi. Qo’zish 
davrida yiringli balg’amning miqdorini ortishi, gipertermiya qayd qilinadi. 
Bahorda avj olib boradigan nafas etishmovchiligi, surunkali intoksikatsiya 
belgilari aniqlanadi. 
O’pkaning surunkali yallig’lanish kasalliklari diagnostikasida 2 bosqich 
farq kilinadi: birinchi bosqich – sinchiklab so’rab-surishtirishni o’z ichiga olgan 
klinik tekshirish, ikkinchi bosqich – rentgenologik, endoskopik, funktsional 
tekshirish usullarini o’z ichiga qamrab olgan asbob-uskunalar yordamida 
(instrumental) tekshirish. 
O’pkaning surunkali yallig’lanish kasalliklari aniqlanganda instrumental 
tekshiruvni ko’krak qafasini ikkita proektsiyada rentgenografiya qilish va 
maxalliy anesteziya ostida qilinadigan bronxofibroskopiyadan boshlanadi. 
Bunda qo’lga kiritiladigan ma’lumotlar jarrohlik amaliyoti o’tkazish kerak 

---

53 
bo’lgan o’pka kasalliklari bor bemorlarni tanlab olishga va ayni vaqtda jarrohlik 
amaliyotiga muhtoj bo’lmay, terapevtik statsionarlarda davolanishi kerak 
bo’lgan bemorlarni aniqlashga imkon beradi. Tanlab olingan bemorlar guruhini 
ixtisoslashgan torakal bo’lim sharoitlarida sinchiklab tekshirish, tomografiya, 
bronxografiya, angiopulmonografiya bilan tenziometriya, radioizotop 
skannerlash, spirografiya, reografiyalarni o’z ichiga oladi va aniq diagnoz 
qo’yishga, jarrohlik amaliyoti o’tkazishning zarurligi haqidagi masalani hal 
etishga hamda uning hajmini aniqlashga imkon beradi. 
Yallig’lanish jarayoniga o’pkaning ko’pi bilan 3 bo’lagi qo’shilgan, 
bronxlar va o’pka parenximasida jiddiy morfologik o’zgarishlari bor bo’lgan 
bemorlar jarrohlik usuli bilan davolanishlari kerak. 
O’pkada lokal zararlanish bo’lganda funktsional tekshirish vaqtida 
aniqlangan nafas etishmovchiligi, qo’shilib kelgan og’ir patologiya borligi, 
keksa yoshdaligi, jarrohlik amaliyoti o’tkazishga monelik qiladigan hol 
hisoblanadi. Nafas etishmovchiligi belgilari unchalik ifodalanmaganda, qo’shilib 
kelgan yashirin patologiyada jarrohlik amaliyoti o’tkazish masalasi individual 
hal qilinadi.