Xirurgik kasalliklar

Alveolyar exinokokkoz
– qo’zg’atuvchisi – Echinococcus multilocularis 
yovvoyi hayvonlar – bo’ri, tulki, qutb tulkisi ichagida parazitlik qiladi. Oraliq 
xo’jayini – olmaxon, suv qunduzi, nutriya. Hayvon terisini ishlash vaqtida, 
yuqumli manbalar suvidan ichilganda yuqadi. Avval jigarni zararlantiradi, undan 
o’pkaga o’sib kirishi mumkin. Xavfli o’sma kabi infiltrativ yo’l bilan tarqaladi. 
O’pkada kam uchraydigan parazitar kasalliklardan paragonimoz, tsistitserkoz, 
toksoplazmoz, askaridoz, amyobiaz, bilgartsiozni (shistosomoz) eslatib o’tish 
mumkin. 
 
Bronxlar va o’pkaning xavfsiz o’smalari
O’pkaning xavfsiz o’smalari gistologik tuzilishiga ko’ra turli-tuman. Ular 
o’pkadagi har qanday – epitelial (papilloma, adenoma), biriktiruvchi, mushak 
to’qimadan (fibroma, mioma, nevrinoma), shuningdek o’pkaga xos bo’lmagan, 
embriogenez buzilishi natijasi bo’lmish abberant to’qimalardan (teratoma, 
gemartroxondroma) o’sib chiqishi mumkin.
Bronx ichidagi o’smalar (aksariyat adenomalar) bronx bo’shlig’ida o’sib 
qalinlashib, uning bo’shlig’ini toraytiradi, so’ngra batamom bekitib qo’yadi. 
Ko’p uchraydigan dastlabki belgilari uzoq vaqtgacha yo’talib yurish, asta-sekin 
kuchayib boradigan nafas siqishi, qon tuflash hisoblanadi. O’pka qismidagi 
gipoventilyatsiya sababli unda ko’pincha zotiljam rivojlanadi. Yiringli jarayon 
avj olishi yiringli balg’am paydo bo’lishiga olib keladi. 
Rentgenologik manzara gipoventilyatsiya uchastkalari yoki atelektazlarni 
aniqlashda yuzaga chiqadi. Tomogrammalarda bronx bo’shlig’ida o’sma soyasi 
ko’rinib turadi. Bronxografiyada bronx cho’ltog’i aniqlanadi. Bronxoskopiya 
diagnostika jihatdan eng ko’p ma’lumot beradi, bunda yuzasi silliq o’sma 
topiladi. Tajriba bronx ichida adenomasi bor ko’pchilik bemorlarda uzoq 

---

67 
vaqtgacha to’g’ri diagnoz qo’yish qiyinligini ko’rsatmoqda. Yosh bolalarda 
simptomlar triadasi (yo’tal, asta-sekin oshib boradigan nafas siqishi, qon tuflash) 
bo’lganda vrach bronx ichida o’sma bormikan, deb taxmin qilishi va tegishli 
tekshiruv o’tkazishi lozim. 
Davolash
 
– jarrohlik usulida. O’smali bronx rezektsiya qilinadi. O’pkaning 
atelektaz bo’lgan qismida o’zgarishlar bo’lganda uni rezektsiya qilinadi.