Xirurgik kasalliklar

O’tkir paraproktit 
To’g’ri ichak oldi kletchatkasining o’tkir yallig’lanishi. Aksariyat 
erkaklarda uchraydi. 

---

405 
Etiologiyasi va patogenezi.
Paraproktit pararektal kletchatkaga infektsiya 
tushishi natijasida vujudga keladi. Pararektal kletchatkaga mikroblar anal 
kriptalarga ochiladigan anal bezlardan tushadi. Anal bezdagi yallig’lanish 
jarayoni natijasida uning yo’li bekiladi va sekret oqib chiqishi buziladi. O’tkir 
paraproktit paydo bo’lishiga moyillik tug’diradigan sabablar orasida to’g’ri 
ichak distal bo’limi va anal kanal shilliq pardasidagi mayda shikastlar birinchi 
o’rinda turadi. 
Klassifikatsiyasi 
bo’yicha quyidagilar farq qilinadi: 
1. Etiologik printsipi bo’yicha: oddiy, anaerob, spetsifik, travmatik. 
2. Yiringlikning joylashuvi bo’yicha: shilliq parda ostidagi, teri ostidagi, 
ishiorektal, pelviorektal, retrorektal. 
3. Kechishi bo’yicha: o’tkir, xronik, qaytalanadigan.
Shilliq osti paraproktiti
o’tkir paraproktit bilan kasallangan bemorlarni 2-
6% ni tashkil kiladi. Og’riq kuchsiz bo’lib, og’riq defekatsiya vaqtida 
kuchayadi. Tana xarorati subfebril bo’ladi. Palpator to’g’ri ichak bo’shlig’ida 
yiringli bo’shliq joylagan joyda kuchli og’riq aniqlanadi. Yiringni to’g’ri ichak 
bo’shlig’iga yorib chiqishi sabab bemor o’z-o’zidan tuzalishi mumkin.
89-rasm. O’tkir paraproktitda pararektal abstsesslarning joylashuvi 
1 – teri osti abstsessi; 2- shilliq osti abstsessi; 3 – ishiorektal paraproktit; 4 – chanoq-
to’g’ri ichak abstsessi. 

---

406 
Pelviorektal (chanoq–to’g’ri ichak) paraproktiti
– bu paraproktitni eng 
og’ir turi bo’lib, o’tkir paraproktit bilan kasallangan bemorlarni 2-7% ni tashkil 
qiladi. O’tkir paraproktitning har bir formasiga muayyan klinik manzara xos, 
ayni vaqtda, o’tkir paraproktitning turli formalari uchun umumiy bo’lgan 
ko’pgina simptomlar mavjud. O’tkir paraproktitda, boshqa har kanday o’tkir 
yallig’lanish jarayonidagi kabi, umumiy xolatning buzilishi kuzatiladi: tana 
haroratining ko’tarilishi, et junjikishi, uyqu buzilishi, orqa chiqaruv yo’li va chot 
sohasida og’riq bo’ladi. Yiring yig’ilgan sayin og’riqlar kuchayadi, 
intoksikatsiya orta boradi. Agar yiringlik o’z vaqtida ochilmasa, u qo’shni 
hujayra bo’shliqlariga, to’g’ri ichakka, teri orqali tashqariga yoriladi.