Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б


Керамик материаллар ва буюмлар ишлаб чиқариш учун хом



Download 11,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/526
Sana24.04.2022
Hajmi11,59 Mb.
#579687
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   526
Bog'liq
QMB UMK

1.Керамик материаллар ва буюмлар ишлаб чиқариш учун хом 
ашёлар
8
Building of materials S.K. Duggal, New Age International (P) Ltd 2008,page 17


80 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
Керамик материаллар хом ашёсини асосан гил ташкил этади. Гил 
хоссаларини яхшилаш мақсадида унинг таркибига ёғсизлантирувчи, жинс 
ҳосил қилувчи, куйиб кетадиган ва пластиклигини оширувчи қўшимчалар 
қўшилади. Гил таркибидаги дала шпати магматик (гранит, сиенит ва х.к.) ва 
метаморфик (гнейс) тоғ жинсларининг нурашидан ҳосил бўлган 
маҳсулотдир. Шу сабабли хом ашё таркиби асосан алюмосиликатлардан 
(Al
2
O
3
.
2SiO
2
.
2H
2
O) иборат бўлиб, кварц, слюда ва бошқа минераллар, органик 
моддалар аралашган бўлиши мумкин. Гил таркибида оҳакнинг бўлиши 
керамик материал олиш жараёнида уларнинг бузилишига олиб келади. 
Гилнинг донадор таркиби, заррачаларнинг ўлчамлари керамик материал 
хоссаларига таъсир этади. Гил таркибида каолин минерали кўп миқдорда 
бўлади. Унинг заррачалари диаметри 0,05 мм ва ундан камроқ бўлса, гил 
сувга қорилганда пластик масса ҳосил бўлади, қуритилганда шаклини сақлаб 
қолади ва куйдирилгач буюм мустаҳкам ва сувга чидамли бўлади. Бундан 
ташқари гил таркибида заррача ўлчамлари 0,005-0,15 мм ли чангсимон ва 
заррача ўлчамлари 0,16-5 мм ли қум бўлиши мумкин. 
Гилларнинг асосий хоссалари пластиклиги, ҳавода ва куйдиришдаги 
киришиши, оловбардошлиги, буюмнинг ранги ва ҳоказолар. 
Пластиклик гил ва сув қоришмасининг ташқи куч таъсирида ёриқлар 
ҳосил қилмасдан керакли шаклга кириши ва куч олингач ушбу шаклни 
сақлаб қолиш хусусиятидир. Гил заррачалари қанчалик майда бўлса, у 
шунчалик сувни кўп талаб қилади ва буюмни қуритиш ва пишириш 
жараёнида киришиш юқори бўлади. Гиллар юқори пластик (ёғли) ўртача 
пластик ва кам пластик (ёғсиз) бўлади. Ёғли гилларга ишлов бериш осон
лекин буюмларни қуритиш ва пишириш жараёнида ҳажми кичраяди ва 
дарзлар ҳосил бўлади. Гил пластиклигини ошириш мақсадида юқори 
пластикликдаги гил, бентонитлар ва сирт актив моддалар (техник 
лигносулфонатлар ва ш.к.) ишлатилади. 


81 

Download 11,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   526




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish