B. T. Toshmuhamedov

M ikropaleontologik organizmlar. 
Bu usul asrim izning 20- 
yillarida neft va gaz geologiyasining jadal su r’atlarda rivojlanishi 
sababli biostratigrafiyada qo‘llanila boshlandi. Mikropaleontologik 
organizm lar qoldiqlariga asosan eng sodda m ikroorganizm lar 
skeletlari (foraminifera, radiolariy, ostrakoda, diatomli va tillarang
99

---

suv o'tlari va boshqalar) ham da yirik organizmlar mayda qismlari 
(konodontlar, baliq skeletini mayda qismlari va boshqalar), 
shuningdek, yuqori sinf o ‘sim liklarining eng m ayda spora va 
gulchanglari kiradi. Oxirgisi floristik usul ham deb ataladi. Ular 
nihoyatda mayda (mikrofauna) mikroskopik organizmlar bo'lgani 
uchun elektron m ikroskoplarda o ‘rganiladi. M ikroorganizm lar 
ham o ‘z rivojlanishiga ega, usullik jih atd an filogenetik usulga 
yaqin, lekin m ikroorganizm larni o'rganishda yetakchi m uhim
shakllar, faunistik majmua tahlil usullari birgalikda qo‘llanilishi 
mumkin. Shunday qilinsa, geologik yosh ishonchli aniqlanadi.
Foram iniferalar dengiz yotqiziqlari stratigrafiyasi uchun 
m uhim bo'lib, kesimlarni ajratish ularning ayrim turlarini va 
majmualarini vertikal bo‘yicha tarqalishini aniqlashga asoslanadi. 
Foraminiferalarning keng geografik maydonlarda tarqalganligi katta 
hududlar yotqiziqlarini stratigrafik taqqoslashga imkon beradi. 
Masalan, Yer kurrasining Yevropa va Osiyo qit’alarida mezozoy 
va kaynozoy yotqiziqlari stratigrafiyasini ishlab chiqishda plankton 
foraminiferalar qo‘l keldi. Shuningdek, buusul neft geologiyasida 
ham yaxshi natijalar berdi.
Ostrakodalar turlicha sho‘rlangan suv havzalarida tarqalganligi 
sababli stratigrafik taqqoslashda qo‘p qo'llaniladi. Asosan paleozoy, 
mezozoy va kaynozoy yotqiziqlari stratigrafiyasini ishlab chiqishda 
qo‘llaniladi.
Konodontlar asrimizning o ‘rtasidan boshlab muhim stratigrafik 
ahamiyatga ega bo‘ldi. Ular kembriydan trias yotqiziqlarigacha 
deyarli hamm a kontinentlarda topilgan. Konodontlar bo‘yicha 
paleozoy va trias uchun zonal shkala ishlab chiqilgan.