K. Sh. Baltayeva, Sh. R. Aliyev

5.
Mikroorganizmlarning antagonizm xususiyati. 
Antagonizm–mikroorganizmlarning bir turining(bakteriya, zam-
burug‗, antinomisetlar) boshqa bir turning o‗sishi va ko‗payishini ozuqa 
uchun kurash maqsadida to‗xtatib qo‗yadi. Antogonizm namoyon 
bo‗lishi: metabolizmning achchiq mahsulotlarni ajratishi PH kamayishi, 

---

264 
protiolitik valigolitik fermentlar ajratish, mikotoksin, fitonsid, antibio-
tiklarni ajratish. Antagonistik xususiyatga ega bo‗lgan mikroor-
ganizmlarga mog‗or zamburig‗i, tuproq aktinomisetlar ,achigan sut 
bakteriyalari misol bo‗la oladi.
 
 
8.Amaliy qism: 
Amaliy ish 4 qismdan iborat: 
a)Laboratoriya ishining nomi; 
b)Ishning maqsadi va ahamiyati; 
c)Laboratoriya ishini amalga oshirish texnikasi; 
d)Laboratoriya ishini daftarga qayd qilish. 
 
1- laboratoriya ishi 
A) Bakteriyalarning antibiotiklarga sezgirligini antibiotiklar 
shimdirilgan standart dikslar usuli bilan aniqlash. 
B) Antibiotiklarning aktivligini aniqlash. 
C) Bu usulda yuzasi tekis bo‗lgan stol ustiga qo‗yilgan Petri 
kosachalariga ozuqa muhiti agardan solinadi (34-rasm). Har bir 
kosachaga qo‗yilgan ozuqa muhiti bir xil miqdorda bo‗lishi kerak. 
Qotgandan keyingi muhitning balandligi 4mm ni tashkil etishi kerak. 
So‗ng kosachalar qopqog‗i yopilib, 15 minut saqlanadi bu vaqt ichida 
ozuqa muhiti qotadi. Antibiotik eritmasiga botirilgan filtrlovchi qog‗ozni 
disk shaklida kesiladi va qisqich bilan ozuqa agarining yuzasiga 
yopishtiriladi. Kosacha va disklar orasida 15mm ochq joy qoldiriladi. 
Kosachalar to‗ntarilgan holatda 37 C haroratli termostatga 18 soatga 
qo‗yiladi. 
Qog‗oz 
diskdagi 
ozuqa 
muhitiga 
ta‘sir 
ko‗rsatib 
mikroorganizmlarning o‗sishiga yo‗l bermaydi. Agar disk atrofida 
mikroorganizmlar o‗sib chiqmagan bo‗lsa yoki o‗sish darajasi 
sekinlashgan bo‗lsa, sinab ko‗rilayotgan antibiotik mikrofloraga kuchli 
ta‘sir ko‗rsatgan bo‗ladi. Zona diametri 1mm aniqlikkacha o‗lchanadi. 
Mikroorganizmning antibiotiklarga sezuvchanligi 3 darajada baholanadi: 
1-sezuvchan(o‗smagan zona diametri 20 mm)
2-o‗rta sezuvchan(11-20 mm)
3-chidamli(10 mm dan kam)
D. Laboratoriya ishining natijalari daftarga yozib qo‗yiladi. 

---

265 
 
34-rasm.