3- laboratoriya ishi mavzu: Materiallarning qattiqligini Brinell va Rokvell usulida sinash. Ishning maqsadi

kg. 
k/mm
2
.
 
Sinaladigan namunani yoki detalning eng kichik qalinligi (h), sharcha 
diametri (d), yuklama (p) va brinell bo‘yicha qattiqligi (нв). нв ga ko’ra sharcha 
diametrini kamida necha mm bo’lishi 5 – jadvalda keltirilgan
.
Prokatlangan va bolg`alangan po`lat uchun 
НВ
в
36
,
0


. 
Quyma po`lat uchun 
НВ
в
)
4
,
0
3
,
0
(



Kul rang cho`yan uchun 
НВ
в
1
,
0


Brinel usulida qattiqligi 
450

НВ
gacha bo`lgan materiallarning aniqlash 
mumkin. 
Odatda namuna sinalishdan ilgari uning sinaladigan sirti silliqlanib, tekis 
holatga keltiriladi. Standart sinashda 10 mm diametrli shar uchun yuklama doimo 
30 kN (3000 kg) qilib olinadi. 
Brinell usulida sinash shartlarida yuklama, shar diametri va yuklama ta`sir 
ettirish vaqti keltiriladi. Masalan, НВ 10 (3000) 10-2500 yozuvdagi birinchi raqam 
(10) sharning diametri, ikkinchi raqam (3000) yuklanish, uchinchi raqam (10) 
nagruzka ta`sir ettirish vaqti, to`rtinchi raqam (2500) esa Brinell bo`yicha 
qattiqlikni ifodalaydi.
 
1-jadval 

---

 
 
 
 
 
 
 
foydalanilgan asbob, moslama va o’lchov asboblar 
sinovdaтш tipdagi asbobdan, sharchaning namunada qoldirgan izi 
diametrini 20-30 marta kattalashtirib o’lchashga imkon beruvchi lupadan va 
namuna qalinligi, izlar chuqurligini, joyini va ulararo oralig’ini o’lchashda 
shtangensirkul yoki chizg’ichlardan foydalaniladi. 7 - rasmda tш tipdagi 
asbobning sxemasi keltirilgan. sxemadan ko’rinadiki, uning