3- laboratoriya ishi mavzu: Materiallarning qattiqligini Brinell va Rokvell usulida sinash. Ishning maqsadi

 
Foydalaniladigan asbob, moslama va o’lchov asboblari 
Bu usulda materiallarning qattiqligini aniqlashda TK-2 asbobidan, moslama 
sifatida plita, prizmalardan, shtangensirkul yoki chizg’ichdan foydalaniladi. 
11-rasmda qattiqlikni o’lchashda keng foydalaniladigan TK-2 asbobining 
ko’rinishi va kinematik sxemasi keltirilgan. Rasmdan ko’rinadiki, uning 
korpusining yuqori qismida sinaladigan materialga uchlik orqali yuklamani 
qo’yuvchi richag 
21,
pastida esa stol 7 ni zaruriyatga ko’ra yuqoriga ko’taruvchi 
yoki pastga tushiruvchi mexanizmi bor. 
Sinash tartibi: 
1. Sinaladigan namuna 
6
yoki detalning sirt yuzining tozalangan tomonini 
yuqoriga qaratib asbob stoli 7 ga qo’yiladi. 
2. Namunaning taxminiy qattiqligiga ko’ra uchlik xili, qo’yiladigan yuklama 
qiymati jadvaldan belgilanadi. 
3.Tegishli uchlik va yuklama beruvchi toshlar o’z joylariga o’rnatiladi. 
5-rasm. Indikator siferblati 
1-kichik strelka; 2-qizil nuqta; 3-katta strelka 
4. Dasta 
8
ni soat mili harakati tomon 
aylantirib, namunani uchlik tagiga dastlabki 
10
kg li 
(Ro yuklama qo’yilguncha qisiladi. Bunda indikator 
23
ning kichik mili 
1
siferblatdagi qizil nuqta 
2
ga 
keladi. Bunda katta mili 
3
siferblatdagi «nol»ga ±5 li 
bo’linma farq bilan vertikal vaziyatga kelishi kerak. Agar bu vaziyatga kelmasa, 
dasta 
8
ni soat mili harakatiga teskari tomonga aylantirib, namunaning boshqa 
joyini sinab ko’riladi. Masalan, S shkala bo’yicha sinashda indikatorning rantidan 
ushlab S shkala nolini katta milga keltiriladi. 

---

5. Yurgizish tugmachasini bosib, elektr dvigateli harakatga keltiriladi, uning 
harakati uzatma