O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

Colchicum autumnale 
o’simligining alkoloidi, 
podagrada yallig’lanishga qarshi kuchli ta’siriga ega. 
U mikrotubulyar oqsil bilan bog’lanib, granulotsit va xarakatlanuvchi boshqa 
hujayralarning mitotik faolligini susaytiradi. Granulotsitlarni yallig’lanish 
o’chog’iga migratsiyasini kamaytiradi. Granulotsitlarni peshob kislotasi 
kristallarini fagotsitozi jaroyonida yuzaga keluvchi va yallig’lanish jaroyonini 
rivojlanishiga sabab bo’luvchi glikoproteinlar, peshob kislotasi va bir qator 
fermentlarni ishlab chiqarishni susaytiradi. Peshob kislotasining mikrokristallari 
to’qimalarda cho’kindilar hosil qilishini sekinlashtiradi. Buning hammasi 
yallig’lanishga qarshi ta’sirda namoyon bo’ladi. Bunday ta’sir nisbatan tez 
rivojlanadi va podagra xurujlari bir necha soat ichida bartaraf etiladi.

---

- 720 -
Kolxitsin tana haroratini tushiradi, arterial bosimni ko’taradi, nafas olish 
markazini susaytiradi, nerv-mushak o’tkazuvchanligini buzadi.
Meda ichak traktidan yaxshi so’riladi, qon zardobida maksimal 
konsentratsiyasi tahminan 60 daqiqalardan keyin hosil bo’ladi. Kolxitsin va uning 
metabolitlari asosan ichak, kamroq, buyrak (10-20%) orqali ajraladi. Kolxitsin 
asosan podagrani o’tkir xurujlarini bartaraf etish, ba’zan ularni oldini olish uchun 
qo’llaniladi. 
Podagrani davolashda qo’llaniladigan vositalar: 
Ta’sirning asosiy 
yo’nalishi 
Qo’llashga ko’rsatmalar 
Podagra xurujlari oldini 
olish 
Podgarani o’tkir 
xurujlarini bartaraf 
etish 
Peshob kislotasini 
ajralishiga imkoniyat 
tug’diruvchi vositalar 
(urukozurik vositalar) 
Sulfinpirazon 
Probenetsid 
Etamid 
Benzbromaron 
Peshob kislotasini hosil 
bo’lishini kamaytiruvchi 
vositalar 
Allopurinol 
Yallig’lanishga qarshi 
vositalar 
Kolxitsin, Diklofenak-
natriy, Butadion, 
Indometatsin,Glyukok
ortikoidlar 
Kolxitsin yuqori zaharlilika ega va terapevtik ta’sir kengligi katta emas, tez-tez 
noxush ta’sirlar rivojlantiradi. Unga eng xos bo’lgan asorat, kolxitsin ko’p 
miqdorda to’planadigan, meda ichak trakti shikastlanishidir.U ko’ngil aynishi, qayt 
qilish, diareya, qorin soxasida og’riqlarda namoyon bo’ladi. Leykotsitoz bilan 
almashinuvchi leykopeniyani ham rivojlantiradi. Davomli qo’llanganda 
agranulotsitoz, aplastik anemiya, alopetsiya va boshqa noxush o’zgarishlar 
rivojlanishi mumkin.
Podagrani davolashda ta’sir mexanizmi turlicha bo’lgan dori vositalarni 
birgalikda qo’llash samaradordir ( m-n: allopurinol+
-
anturan, Kolxitsin+ 
probenitsid va shunga o’xshash)