O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

Periferik ta’sirli yo‘talga qarshi vositalar 
Libeksin -sintetik modda, ta’sir kuchi bo‘yicha kodeinga teng, nafasga salbiy 
ta’sir ko‘rsatmaydi. Mahalliy anesteziya va spazmolitik ta’sirga ega. Shu tufayli 
yuqori nafas yo‘llarining shilliq qavatini sezuvchanligini keskin susaytiradi, 
bronxolitik (bronxlarni bo‘shashtiradi) ta’sir ko‘rsatadi. MNSga ta’sir etmaydi. 
Kayf, o‘rganish, tobelik rivojlanmaydi. Kuniga 3-4 marta chaynamasdan 
yutiladi.
Qo‘llashga ko‘rsatmalar: yuqori nafas yo‘llarining katarida, o‘tkir va surunkali 
bronxitlar, bronxopnevmoniyalar, bronxial astma, o‘pka emfizemasi. Atropin 
bilan birgalikda bronxoskopiya va bronxografiyadan oldin qo‘llash mumkin. 
Falimint - sintetik modda, dezinfeksiyalash va kuchsiz mahalliy anesteziya 
chaqirish xossasiga ega. Og‘izda shimilganda og‘iz bo‘shlig‘i va halqum, 
tomoqni muzlatganday bo‘ladi va Shuning hisobiga shilliq qavatlarning 
ta’sirchanligi (sezuvchanligi) ni susaytiradi. Kuniga 6-8 marta (drajee) og‘izda 
shimiladi. Libeksinga o‘xshash ko‘rsatmalar bo‘yicha qo‘llanadi. 
Bithiodinum -sintetik birikma. Yo‘talga qarshi ta’sirga ega, chunki dori vosita 
yuqori nafas yo‘llari shilliq qavatidagi retseptorlarga va qisman uzunchoq 
miyadagi markazlarga ta’sir etadi.Yo‘talga qarshi ta’sir kuchi bo‘yicha 
kodeindan qolishmaydi,ammo o‘rganish va tobelik kuzatilmaydi(kuniga 2-3 
marta ichiladi). 
Bronxlarning shilliq qavatining namligi kamaysa (qurib qolsa), quyuq 
yopishqoq shilliq ajratsalar yo‘tal paydo bo‘ladilar yoki u kuchayadi. Ana 
Shunday holatlarda balg‘amni suyultirish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Buning 
uchun bronxlardagi bezlar sekretsiyasini kuchaytirish kerak. 
Balg‘am ko‘chiruvchi vositalar 
Ta’sir mexanizmiga asoslanib bu vositalar ikkita guruhga bo‘linadilar: 

---

- 445 -
1.Reflektor (bilvosita) ta’sirli: (