Microsoft Word kartografiya doc

 
Eng yirik mavzuli kartalar (Mustaqil Davlatlar Hamkorligida) 
Mavzuli kartalarning mazmuni xilma-xil bwlib, h’ar xil maqsadlar uchun 
yaratiladi. Bazi mavzuli kartalar bevosita dalada s
ё
mka asosida yaratilib, swng 
generalizatsiya qilinib mayda masshtabli kartalar, masalan, geologik, tuproq va 
wrmon kartalari tuziladi. 
Boshqa mavzuli kartalar, kwndalik kuzatishlar asosida (meteorologik, 
gidrologik, bazan ekologik) tuzilsa bazilari statistik manbalar asosida tuziladi 
(iqtisodiy, ijtimoiy va ah’oli kartalari). Lekin mavzuli kartalar umumgeografik 
kartalardan farq qilib, h’ududning h’ammasini 
ё
ki biror kerakli zaruriy qismini 
qamrab oladi, masalan, geologik, tuproq va qishloq xwjalik (er fondi va kadastr) 
kartalari. 
Qishloq xwjaligi kartalari 
Bunday kartalar eng kwp tarqalgan bwlib, 2 xil tushunchaga asoslanadi, 
yani 1-qishloq xwjalikni ishlab chiqarish kartalari bwlib, ularni tarqalishi, h’olati 

---

141
va rivojlanishi h’amda qishloq xwjalikni rivojlanishiga tasir qiluvchi omillar va 
ularning wzgarishi kwrsatilgan. 
2-qishloq xwjalik resurslari; ulardagi band ah’oli, ishlab chiqaradigan 
mah’suloti va qishloq xwjalik ekinlarining h’osildorligi va h’.z.lar. 
Qishloq xwjalik kartalari asosini Erdan foydalanish va kadastr kartalari 
tashkil qilib, ularda foydalaniladigan erlarni chegaralari, ekin ekilgan erlar 
chegaralari, ularning maydonlari kwrsatiladi. Er tuzish kartalarida erlarning 
meliorativ h’olati va ekologik vaziyatlari berilishi mumkin. Bu kwrsatkichlar 
kwproq tuproq kartalarida kwrsatilib, dalada 1:10000 va 1:25000, bazan 1:1000 
masshtabda s
ё
mka qilish ywli bilan bajariladi. Swngi vaqtda respublikamizda 
“Er kadastri qonuni” joriy etilishi munosabati bilan Er kadastri kartalarini 
yaratishga kirishildi. Hozirgi vaqtda 1:10000 masshtabda sug’oriladigan erlarni 
kadastr kartalari tuzilmoqda, kelgusida lalmikor erlarni h’am Er kadastr kartalari 
tuziladi. 
Mayda masshtabli qishloq xwjaligi kartalarini yaratish respublikamizda 
ancha yaxshi ywlga kwyilgan. 1930 yillarda
ё
q respublikamizni mayda 
masshtabli qishloq xwjalik kartalari yaratilib, 
İ
kkinchi Jah’on urushidan swng bu 
soh’a ancha rivojlanadi. Respublika Er loyih’alash instituti tomonidan shu 
institutning Kartografik fabrikasi bazi qishloq xwjalik kartalarini tuzib chop etdi. 
Masalan, 1:1 000 000 masshtabli “Paxtachilik”, “Er fondi” va “Chorvachilik” 
kartalari shular jumlasidandir. 1963 yilda rangli tasvirda respublikani 1:1 mln. 
masshtabli qishloq xwjalik kartasi chop etilgan. Qishloq xwjalik kartlariga 
respublikamizning 2 jildli atlasida h’am katta wrin berilgan. Hatto “Paxtachilik” 
aloh’ida bwlimda berilib 20 ortiq kartani wz ichiga olgan. Wzdaverloyih’a instituti 
tomonidan 1984 yilda Wzbekistonni agrosanoatini aks ettiruvchi yirik kartografik 
albomi chop etildi. Albomda kishloq xwjaligiga tegishli juda kwp kartalar berilib, 
uning asosini qishloq xwjalik mah’sulotlarini qayta ishlash sanoati tashkil qiladi. 
2001 yilda Wzbekiston qishloq xwjalik va suv xwjaligiga karashli 
“Wzdaverloyih’a” instituti respublikamizni Er resurslari atlasi 2002 yilda chop 
etildi. 
Atlasda asosan respublika Er fondi va uni bah’olash (banitrovka qilish) 
kartalari h’aqida, Er kadastr kartalari wz wrnini topgan. Atlas shu soh’ada 
mustaqillikdan swng chop etilgan yirik kartografik asar h’isoblanadi. 
Qishloq xwjalikni kartografiyalash bwyicha respublikamizda ilgari ilmiy 
ishlar h’am olib borilgan va h’ozir h’am olib borilmoqda.