Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

–
amaldagi o‘quv modul dasturiga ko‘ra axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining 
imkoniyatlari cheklanganligi; 
–
tinglovchilarning axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bo‘yicha egallangan bilim, 
ko‘nikma va malakalari turli bo‘lishiga qaramasdan ularga yondashuvning bir xilligi;
–
tinglovchilarning elektron ta’lim dasturlar bilan ishlashga bo‘lgan qiziqishning pastligi;
–
tinglovchilarning yoshlari orasidagi farqlarning kattaligi va ularning aksariyati o‘rta 
yoshdan yuqori ekanligi kabi sabablar ko‘rsatildi. 
Yuqorida keltirilgan sabablarni muvofiqlashtirgan holda tadqiqotimizda Toshkent 
viloyati XTXQTMOHMtinglovchilarga o‘qitishning maqsadli, mazmunli, texnologik va 
boshqarish tuzilmasini o‘z ichiga olgan majmuaviy dasturi asosida axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalari vositalari va elektron ta’lim dasturlari bilan ishlash amaliy mashg‘ulotlar 
tashkil etildi hamda ularda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari– kompetentlilikning 
shakllanish darajalari o‘rganildi. 
O‘qituvchi kasbiy faoliyatida o‘quvchi yaxshi tushunishi, tasavvur qila olishi va fikrlash 
doirasini kengaytirishda ushbu mavzuni axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan 
foydalanib, harakatlantirib namoyish qilish katta samara beradi. 
Kimyo fanini o‘qitishda kimyoviy eksperiment mavqeyini oshirish, uni mazmunan 
boyitish ko‘p jihatdan kimyo o‘qituvchisi kompetentligi va xatti-harakatiga bog‘liq. 
Zamonaviy texnik vositalar, xususan, kompyuter imkoniyatlaridan foydalangan holda bunga 
erishish mumkin. Shu bilan birga kimyoviy eksperiment uchun asbob-uskunalar yig‘ishning 
yangi variantlari taklif etilganda, ularning elektron versiyalari orqali o‘zlashtirish ancha qulay.
1
O‘quvjarayonidaaxborot-kommunikatsiyatexnologiyalariniqo‘llashbo‘yichamoduldasturi. 
ToshkentviloyatiXTXQTMOHM. 
– 
Тоshkent, 2020, –15 bet. 
56

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
 
ILMIY AXBOROTLARI 2020/5 
Kimyo o‘qituvchilarinig AKTdan dars jarayonida keng foydalanish maqsadida Flash MX 
dasturi asosida bir qancha imkoniyatlarga ega bo‘lgan elektron ta’lim resursi yaratildi. 
1
Mazkur ta’lim resursidan “Fosfor”ga oid mavzularni o‘qitishda “Fosforning xossalari” 
mavzusiga doir jihozlarni yig‘ish bo‘yicha quyidagi topshiriqni keltiramiz (1-rasm).
1-rasm 
Fosfor va uning xossalari yuzasidan olingan ma’lumotlarga tayanib, o‘quv laboratoriya 
asbob va jihozlardan foydalangan holda jihozlar yig‘ish talab etiladi (2-rasm). Asboblar yig‘ib 
bo‘linganidan so‘ng, “Tekshirish” tugmasi bosiladi. Ekranda laboratoriya ishining bajarilish 
ketma-ketligi ko‘rsatiladi. Mazkur elektron ta’lim resursi kimyo fanidan laboratoriya ishlarini 
bajarish hamda kimyoviy jarayonlarni tasavvur qilish imkonini beradi. 
2-rasm
Malaka oshirish jarayonida darsni tashkil etishda darsda foydalaniladigan an’anaviy va 
zamonaviy pedagogik, innovatsion va axborot texnologiyalarining uyg‘unligini ta’minlash 
orqali mashg‘ulot jarayonida o‘qituvchi bilan tinglovchilar orasida hamkorlik, o‘zaro muloqot 
qilish va ijodiy faollik ko‘rsatish uchun qulay sharoit yuzaga keladi. Tinglovchilar o‘quv 
topshiriqlarini individual bajarish jarayonida ularning aqliy faoliyati jalb etiladi, o‘z bilimi, 
kuchi hamda kasbiy mahorati, qobiliyatiga bo‘lgan ishonch ortadi. Buning natijasida har bir 
kimyo fani o‘qituvchisi o‘z imkoniyati darajasida kasbiy bilimlarini oshiradi va 
rivojlantiradi.Malaka oshirish sharoitida o‘tkazilgan tajriba-sinov natijalari tinglovchilarda 
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari kompetentliligini shakllanish jarayoniga samarali 
1
Sarimova D.S. Kimyo fanini o‘qitishdaaxborottexnologiyalaridanfoydalanishmetodikasi. Usubiyqo‘llanma. –Тоshkent , 2019, - 100 
bet.
57

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
 
ILMIY AXBOROTLARI 2020/5 
ta’sir etuvchi pedagogik-psixologik shart-sharoitlarni oydinlashtirishga imkon berdi. Bular: 
obyekt va subyekt o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlik; ma’lumotlar bilan ishlashda subyektda 
faollikni oshirish; motivatsiya orqali faollashtirish; o‘z-o‘zini ijodiy rivojlantirish. 
Xulosa qilib aytganda, axborotlashgan jamiyatda har qanday sharoitda o‘zini to‘laqonli 
namoyon etish uchun axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan samarali foydalanadigan 
fuqarolarni tayyorlash, ta’lim sohasida pedagog xodimlarning axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalari – kompetentlik deb ataluvchi salohiyatini shakllantirish bugungi kunda eng 
dolzarb muammolardan biridir.