«O’zbekiston temir yo’llari» datk

3.7. Lokomotiv bilan manyovrlash 
 
Manyovr ishlari uchun, zarur asbob-jihozlarga ega bo’lgan va poyezd 
radio aloqasi o’rnatilgan elektrovozlar beriladi. Manyovr ishlari uchun 
ajratilgan 
doimiy 
tokli 
elektrovozlar 
uzoq 
muddatli 
yurishga 
moslashtiriladi (ishga tushiruvchi rezistorlar tortuvchi dvigatellar tizimiga 
qo’shiladi, ishga tushiruvchi rezistorlarning alohida bosqichlari quvvati 
oshiriladi, ular majburiy shamollatiladi va h.k.). 
Manyovrlash ishlari kechqurun amalga oshirilsa, elektrovozda bittadan 
bufer signalli fonarlari (oq rangli fonarlar) mashinist tomonidan old va 
orqa tarafda yoqib qo’yiladi. Manyovr ishlariga tuzuvchi yoki tuzuvchi 
brigada raxbarlik qiladi. Lokomotiv va tuzuvchi brigadalar belgilangan 
manyovr elektrovozlariga biriktiriladi. Har bir manyovr elektrovozi odatda 
belgilangan manyovrlash hududida ish olib boradi. Stansiya yo’llaridagi 
harakatchan sostav chegara ustuncha bilan belgilangan hududda 
o’rnatiladi. 
Lokomotiv brigadasi manyovrlashda kontakt tizimini kuzatib boradi, 
elektrovozni kontakt tizimidan chiqishiga yo’l qo’ymaydi va “Kontaktli 
osilma oxiri” belgisi bilan belgilanadi. Shuningdek, yo’l to’siqlarining 
ko’rsatkichlarini kuzatib boradi, ularni faqat “Yo’ldagi to’siq olingan” 
belgisida bosib o’tadi va o’z vaqtida “Yo’l to’silgan” belgisida to’xtaydi.
Poyezd elektrovozi sostavdan ajratilganda lokomotiv brigadasi 
elektrovoz va birinchi vagon tormozlash yenglarini (рукав)
ajratadi va 
osib qo’yadi. 
Strelochniklar 
xizmat 
ko’rsatmaydigan 
markazlashtirilmagan 
strelkalarni o’tkazishda hamda markazlashtirilgan strelkalarni mahalliy 
boshqaruvga topshirishda lokomotiv brigadasi yo’l boshlig’i belgilangan 
va stansiya texnik ko’rsatmali dalolatnomasida ko’rsatilgan tartibda 
amalga oshiriladi. 

---

73 
Qiyalik tekisligi 2,5‰ dan yuqori bo’lgan stansiya yo’llarida 
lokomotiv brigadasi poyezd yoki manyovr elektrovozini sostavdan ajratadi, 
sostav oldinroq avtotormozlar yordamida tormozlangan bo’ladi. Ajratish 
yo’l bo’limi boshlig’i belgilangan tartibda kerakli xabar berilgach amalga 
oshiriladi. 
Qiyaliklarda joylashgan stansiya yo’llarida vagonlar yurib ketishi xavfi
doim bo’ladi, shuning uchun manyovrlash ayrim hollarda amalga 
oshiriladi, bu ishlar stansiyaning texnik ko’rsatmali dalolatnomasi asosida 
bajariladi. 
Ichida odamlari bo’lgan vagonlar bilan manyovr ishlari juda 
ehtiyotkorlik bilan siltanishlarsiz va keskin to’xtashlarsiz bajariladi. 
Lokomotiv va vagonlar depolarining ta’mirlash yo’llarida manyovrlash 
harakatlari deponing ma’sul shaxsini shaxsan ko’rsatmalari va kuzatuvchi 
ostida amalga oshiriladi. 
Manyovrlar quyidagi tezliklarda amalga oshiriladi: