54
insonparvarlik kabi goyalarni singdira olganliklari, xushmuomalada bo`lganliklari uchun ham
bolalar oldida katta obruga egadirlar.
Ochigini aytish lozimki, Hamma o‘qituvchilar ham shunday muomala kila olmaydilar.
O‘zlarining ko`pol, urinsiz aytgan so‘zlari, kilgan muomalalari bilan bolalar kunglidan urin ola
olmaydilar. Ko`pol muomala jamiyatda qabul kilingan umuminsoniy va milliy axloqiy talablarga
tugri kelmaydi, natijada bolalar orasida, o‘quvchilar jamoasida obru orttira olmaydilar.
Pedagogik faoliyatda sinfdan va maktabdan tashkari ishlar o‘qituvchi bilan o‘quvchi
o`rtasidagi muomala madaniyatining muxim soxalaridan biri xisoblanadi. Ijtimoiy foydali
mehnat, shanbaliklar o‘z xususiyatiga kura darsdan fark qilib, dars singari kat’iy tartibga
tushirilmagani uchun ham o‘qituvchi va o‘quvchidan o‘zaro nazoratni kuchaytirishni, xalollik va
vijdonlilikni, xolislikni, axloqiy mas’uliyatni ko`proq talab etadi. Ayniksa ekskursiyalar, safarlar,
kino va teatrlarga borishlar o‘qituvchi bilan o‘quvchilarning muomala madaniyatiga ko`proq
bog`liqdir. Xuddi shuningdek, o‘qituvchining o‘quvchining ota – onasi, o‘quvchilar jamoasi,
o‘qituvchilar va maktab raxbarlari bilan kiladigan muomala madaniyati va texnikasini
shaqllantirib borishni talab kiladi.
Pedagogik jarayonda o‘qituvchi bilan o‘quvchining o`rtasidagi muomala madaniyati katta
urin egallaydi. Juda ko`p o‘qituvchilar o‘z kasblariga sodik kolib, o‘qituvchilik faoliyatida
fidoyilik kursatib, o‘z burchlarini yuksak darajada bajaradilar. O‘quvchilarga ta’lim – tarbiya
berish bilan bir katorda ular kalbiga xalollik, go‘zallik, xakikat, odob – axloq, vatanparvarlik,
insonparvarlik kabi goyalarni singdira olganliklari, xushmuomala bo`lganliklari uchun ham
bolalar oldida katta obruga egadirlar.
Ochigini aytish lozimki, Hamma o‘qituvchilar ham shunday muomala kila olmaydilar.
O‘zlarining ko`pol, urinsiz aytgan so‘zlari, kilgan muomalalari bilan bolalar kunglidan urin ola
olmaydilar. Ko`pol muomala jamiyatda qabul kilingan umuminsoniy va milliy axloqiy talablarga
tugri kelmaydi, natijada bolalar orasida, o‘quvchilar jamoasida obru orttira olmaydilar.
Pedagogik faoliyatda sinfdan va maktabdan tashkari ishlar o‘qituvchi o‘quvchi o`rtasidagi
muomala madaniyatining muxim soxalaridan biri xisoblanadi. Ijtimoiy foydali mehnat,
shanbaliklar o‘z xususiyatiga kura darsdan fark qilib, dars singari kat’iy tartibga
tushurilmaganligi uchun ham o‘qituvchi va o‘quvchidan o‘zaro nazoratni kuchaytirishni, xalollik
va vijdonlilikni, xolislikni, axloqiy mas’uliyatni ko`proq talab etadi. Ayniksa, ekskursiyalar,
safarlar, kino va teatrlarga borishlar o‘qituvchi bilan o‘quvchilarning muomala madaniyatiga
ko`proq bog`liqdir. Xuddi shuningdek, o‘qituvchining o‘quvchining ota – onasi, o‘quvchilar
jamoasi, o‘qituvchilar va maktab raxbarlari bilan kiladigan muomala madaniyati va texnikasini
shaqllantirib borishni talab kiladi.
O‘qituvchilik faoliyati va ixtisosiga layokati to`g`risida gap borganda muallimlarni shartli
ravishda uch toifaga ajratish mumkin.
1.
Izlanuvchan, ijodkor o‘qituvchilar ;
2.
Tayyorgarlik kurishga istagi bo`lsada, o‘z ishini nimadan boshlashni bilmay,
kiynalayotgan o‘qituvchilar ;
3.
Ta’lim va tarbiya ishiga tasodifan kirib kolgan o‘qituvchilar.
Maktab, Xalq ta’limi ishida birinchi toifaga kiruvchi, tula ma’nodagi ijodkor o‘qituvchilar
xal kiluvchi kuch xisoblanadilar.
Darsning bilim berishdagi rolini, uning mas’uliyatini sezgan Har bir ilg‘or o‘qituvchi
mashgulotga puxta tayyorlanib, uning mazmunini boyitadi, tinmay izlanib, o‘qitishning yangi
usullarini yaratib, maktab ta’limida kullashga intiladi. Shu yul bilan bir soatlik darsni yaxshi bir
asar sifatida o‘z o‘quvchilari ongiga singdiradi. Bunday fidoyi, o‘zidan nur taratuvchi, ziyobaxsh
kalb egalari shaxsiy ijodiy kobiliyati va boy tajribasi bilan ta’lim jarayonini boyitishga munosib
xissa kushadilar. Shu tarika Har bir ijodkor o‘qituvchi o‘zining xakikiy muallimlik mahoratini
yaratadi.
Do'stlaringiz bilan baham: