Qarshi davlat universiteti republic of uzbekistan

 O‘qituvchi nutqining sofligi. 
O‘zbek tilining adabiy normalariga zid, begona, 
kamchilik va unsurlari bulmagan, axloq talablariga tulik javob beradigan sof nutq deb yuritiladi. 
Ayrim o‘qituvchilar o‘z nutqlarida ayrim so‘zlarni nixoyatda k up ishlatadilar, bunday so‘zlar 
nutqni bo‘zadi. Masalan: xup, demak, anovi, masalan, olaylik kabi so‘zlar bo`lib, bunday so‘zlar 
kundalik xayotiy muomala uchun kerak. Ammo xaddan tashkari uni takror – takror ishlatish nutq 
mazmunini bo‘zadi. 
D.
 O‘qituvchi nutqining mantiqiyligi
. O‘qituvchi nutqida bayon etilgan fikrlarning 
kismlari va aloxida fikrlarning o‘zaro mutanosibligi mantikiylik deb yuritiladi. Til va tafakkur 
o‘zaro chambarchas bog`liq. Mantik ilmisiz xakikiy, ijodiy tafakkur, go‘zal va anik nutq bulishi 
mumkin emas. Abu Nasr Forobiy mantik ilmining ahamiyatini bunday bayon kilgan edi : 
«Grammatika odamlar nutqini tugrilagani kabi – u shuning uchun ham vujudga kelgandir, - 
mantik ilmi ham xato kelib chikishi mumkin bo`lgan joyda tafakkurni tugri yuldan olib borish 
uchun aqlni tugrilab turadi. 
E.
 O‘qituvchi nutqining boyligi.
O‘qituvchi nutqining boyligi / rang – barangligi / 
deyilganda, unda ishlatiladigan til vositalarining ko`pligi hamda takrorlanganligi, tinglovchiga 
kursatgan ta’siri tushuniladi. O‘qituvchining nutqi urganiladigan mavzuga bog`liq xolda, boy va 
rang – barang bulishi lozim. Ko`pgina kishilarning ogzaki nutqida / ba’zan yozma nutqida ham / 
ayrim so‘zlar ko`p marta takrorlanadi. Nutqi yuk so‘zlovchi o‘z fikrini tinglovchiga yetkaza 
olmaydi, 
maksadiga 
erishmaydi. 
Bunday 
o‘qituvchilar o‘z ustlarida kunt bilan 
ishlamaganliklaridan, o‘zbek tilining imloviy lugatlarini mukammal bilmaganliklaridan darak 
beradi. Har bir fan o‘qituvchisi ona tilining bekiyos boyligini bosiklik, donolik, ishtiyok bilan 
o‘quvchilarga singdira borishi, o‘z ona tilisidan baxra olish ishtiyokini urgatishi lozim.