Qarshi davlat universiteti republic of uzbekistan

"An’ana"
arabcha sŏz bŏlib, ŏzok, zamonlardan beri avloddan- avlodga, otalardan 
bolalarga ŏtib davom etib kelayotgan o`rf- odatlar, axloq mezonlari, qarashlar va shu kabilardir. 
Xalqimizning ilg’or an’analarini ŏzlashtirish, unga rioya qilish va boyitib borish lozim.
Xalqimizda azaldan kŏpchilik ishtirokida ŏtadigan turli bolalar ŏyinlari, choyxona 
suhbatlari, tŏy-ma’rakalar, mavsumiy bayramlar-lola sayli, "boychechak" aytish, qovun sayli, 
qizlar majlisi, kelin salomi, yo`z ochtisi, sumalak, ko`rash, mehmon ko`tish kabi kŏplab 
marosimlarimiz ŏzbek xalqiga xos bŏlgan "ŏzbekona", "Harqona" tarbiyalashda katta rol’ 
ŏynaydi.

---

35 
Xalq og’zaki ijodimiz ham bolalarda turli ahlokiy sifatlarni tarbiyalashda muhim rol’ 
o`ynaydi.
Harqona munosabatda ota-onaga ho`rmat bilan qaralishi ularning gapini ikki qilmaslik, 
ota-onaning izmidan chiqmaslik, shu bilan birga otaga gap qaytarish, unga tik boqish gunoh 
hisoblanishi kabi holatlarni ko`rishimz mumkin. Yoki ustozga ho`rmat bilan qarash kabi xislatlar 
ham katta tarbiyaviy ahamiyat kasb etadi.
Muloqotda turli xalq og’zaki ijodiga xos bŏlgan afsona, rivoyat, ertaqlar, maqollar va 
hikmatlardan foydalanish ham kishini muomala madaniyatni kuchaytiradi va ikkinchidan katta 
tarbiyaviy ta’sir kuchiga ega bŏladi.
Jamiyatni demokratlashtirish - maktabdagi munosabatlarni insonparvarlashtirishdir. 
Pedagogik amaliyot davrida talablar bilan birga maktab direktori fan bŏyicha eng ilg’or deb 
tanishtirgan ŏqituvchining darsiga kirdilar. Haqiqatdan ham, ŏqituvchi mavzuni juda yaxshi 
biladi, qator qŏshimcha adabiyotlardan foydalaniladi, mavzuni yorita oladi. Lekin ŏquvchilarga 
nima bŏlgan? ŏqituvchi qiziqarli, mazmunli savollar berayapti. Lekin hamma ŏquvchilar 
pedagog fikrini tushunib etmayapti, ozgina yordam kerak. Lekin ŏqituvchida ŏquvchi javobini 
eshitishga chidam etishmayapti. Hatto bir qŏl kŏtarib javob bermoqchi bŏlgan ŏquvchiga jerkib 
berdi: "Nimaga qŏlingni buncha chaypaysan? Bu odatingdan boshim og’rib ketdi" (Bilmasang 
nimaga qŏl kŏtarasan?)
Darsdan sŏng talabalar bir ovozdan darsni qoniqarsiz deb baholaydilar. Bu erda faqat 
ŏqituvchining bilimi emas, balki dars muhiti, ŏqituvchi va ŏquvchi muloqoti, munosabati 
muhimdir. Ayniqsa hozirgi kunimizda oldimizga erkin, mustaqil fikrlovchi har tomonlama etŎq 
yoshlarni tarbiyalash vazifasi turganda, bu muloqot aslida muhim ahamiyat kasb etadi.
Demokratik jamiyatda bolalar, umuman, har bir inson erkin fikrlaydigan etib 
tarbiyalanadi.
Bir maktab direktori shunday deydi: "ŏquvchilar bilan bir ŏzim ko`rashayapman, aslida 
hamma birga ko`rahishi kerak". U maktabdagi ŏquv va tarbiya jarayonini yaxshilash uchun 
ŏquvchilarga qarshi ko`rash yŏlini tanlagan. Ularni ŏz irodasiga bŏysundirmoqchi. Buning 
natijasida bir-biriga qarshi 2 lager yo`zaga keladi: ŏquvchilar va ŏqituvchilar.
Muloqot-pedagogik faoliyatdagi eng muhim kasbiy qo`roldir.