Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

Портландцементтиӊ 
ислетилиўи.
Портландцемент 
байланыс-тырыўшысы 
тийкарында бетон, қурылыс араласпалары, асбестоцемент буйымлары, армоцемент 
конструкциялары ҳәм басқа композицион материаллар ислеп шығарылады. Бетон қурылыс 
системасында жыйналмалы темирбетон ҳәм монолит ҳалатларда ислетиледи. Салыстырмалы 
тӛмен маркадағы цементлер гербиш териў ҳәм сыбаўшылық араласпаларын таярлаўда 
пайдаланылады. Жоқары маркадағы цементлер (400, 500, 550, 600) темирбетон ҳәм 
арматурасы алдыннан керилген темирбетон конструкциялар таярлаўда ислетиледи. Қурылыс 
портландцементин коррозия орталығында ислетиў мақсетке муўапық емес. 
Портланцемент ислеп шығарыўда энергия сарпы жоқары болғанлығы себепли оны 
қурылыс тараўларында рационал ислетиў керек. 
 
10.4 Цемент тасы коррозиясы 
Цемент тасы В.Н.Юнг моделине муўапық микробетон ҳалатында болып, гелли ҳәм 
кристаллы цемент гидратациясы ӛнимлеринен ҳәм кӛп ғана клинкердиӊ гидратацияланбаған 
бӛлимлеринен ибарат болады. Цемент гидратациясыныӊ тийкарғы ҳосиласи сыпатында 
субмикрокристалл ҳалатындағы калций гидросиликаты бӛлекшелерин кӛриў мүмкин. Гел 
тәризли массаныӊ болыўы цементтиӊ ҳаўада қатыўында киришишига, суўда сақланыўында 
исиниўине ҳәм байланыстырыўшы тийкарында таярланған буйым ҳәм конструкциялардыӊ 
ӛзгериўине алып келеди. 
Цемент тасы коррозиясына оған тәсир етиўи эҳтимоли болған онлап суйық ҳәм газ 
затлар себепши есапланады. Бул агрессив орталықлар цемент тасы қурамындағы еӊ актив 
болған Са(ОН)
2
ҳәм 3CaO
.
Al
2
O
3
.
6H
2
O реакцияларына кирисип жаӊа затлар цемент тасы 
қураўшыларын ажратыўы ҳәм жуўыўы, аӊсат ерийтуғын ямаса жумсақ дузларды пайда 
етиўи, микрогеўеклерде кристалланып ишки зорығыўларды пайда етиўи мүмкин. 
Коррозияныӊ бир тҥри. Бул 
коррозия ишқорнинг жуўылыўы менен байланыслы ҳәм 
тийкарынан жумсақ суўлар филтрлениўинде пайда болады. СаО концентрациясы 1,1 г

л ден 
кемейсе калцийли гидросиликат ҳәм гидроалюминат парчалана баслайды. Са(ОН)
2
15-30% 
муғдарында жуўылыўы цемент тасы беккемлигиниӊ 40-50% кемейиўине алып келади. Бул 
түрдеги коррозияны огоҳлантириш ушын клинкер қурамында үш калцийли силикатты 50% 
ке шекем шегаралаў зәрүр. Буннан тысқары актив минерал қосымшалар киритиў ҳәм тығыз 
бетон таярлаў да биринши түрдеги коррозияны секинлаштиради.