Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

Лак-бояў менен қаплаў.
Бул усылда металлды коррозиядан қорғаўдың ең кең 
тарқалған түри. Қапламалар нитроэмаллар, нефт, тас кӛмир ҳәм синтетикалық лаклар, 
олифлер ҳәм ӛсимлик майлары тийкарында таярланған бояўлар, полимерлер тийкарындағы 
порошок толтырыўшылы ҳәм толтырылмаған композициялар менен пайда етиледи. Лак-бояў 

---

240 
қапламалары металлды коррозиядан сақлаў менен бирге оған эстетикалық шырайлы кӛрик 
береди. 
Металл емес қапламалар
. Металлды арнаўлы араласпалар менен сырлаў, шийша, 
цемент-казеин композициялары, лист пластинкалар ҳәм плиткалар менен қаплаў, полимер 
металл емес қапламалар усылында металлды коррозиядан сақлаўға киреди. Бул усылдың 
кепиллиги қаплама материалдыӊ коррозия орталығына шыдамлылығы, тығызлығы, металлға 
адгезиясы (жабысыўы) ҳәм сол сыяқлы факторлар менен белгиленеди. Металл емес 
қапламалар менен имарат ҳәм иншаатлардың жер асты ҳәм үсти металл конструкциялары 
қорғалыўы мүмкин. 
Металл 
қапламалар.
Металларға 
галваникалық, 
химиялық, 
қыздырып 
металлизациялаў ҳәм басқа усылларда металл қапламалар қапланады. Галваникалық усылда 
қорғаўда металл бетине дузлар еритпесинен металларды электролитикалық шӛктириў 
жәрдеминде қандайда бир қорғаўшы металлдың жуқа қорғаў қатламы пайда етиледи. 
Қыздырып қаплаў усылында металл буйымлар суйылтырылған қорғаўшы металл 
толтырылған ваннаға (цинк, қалайы, қорғасын) батырып алынады. Металлизациялаў 
усылында металл буйым бетине қысылған ҳаўа жәрдеминде суйықландырылған металл 
бүркип, жуқа қаплама қатлам пайда етиледи. 
Легирлеў усылында қорғаў.
Бул усылда металл қурамына аз муғдарда легирлеўши 
элементлер киритиледи. Пайда болған бирикпелер коррозия орталығына шыдамлы болады. 
Қурылыста еӊ кӛп ислетилетуғын полаттың коррозияға шыдамлылығын асырыў мақсетинде 
оныӊ қурамына мыс, хром, никел, фосфор ҳәм басқа элементлер киритиледи. Легирленген 
полатлар ашық ҳаўада ҳәм ер астында ислетилетуғын конструкциялар таярлаўда ислетиледи.