Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

36.3. Металларды коррозия ҳәм ӛрттен қорғаў
Металлар коррозиясы ислетилиў орталығына қарап химиялық ямаса электрхимиялық 
түрлерге бӛлинеди. 
Химиялық коррозия.
Химиялық коррозия электролит болмаған органикалық қурғақ 
газлар ҳәм суйықлықлардың металларға тәсири нәтийжесинде жүзеге келеди. Химиялық 
коррозиянын бул түринде металл бети жоқары температурада оксидленеди. Бул түрдеги 
коррозия кем ушырасады. 
Электрхимиялық коррозия.
Металларға электролитлер – кислота, силти ҳәм 
дузлардың еритпелери тәсиринде электрхимиялық коррозия жүзеге келеди. Бул агрессив 
орталықларда металл коррозиясына металл ионларыныӊ еритпеге әсте-ақырын ӛтип 
жемирилиўи себеп болады. 
Түрли металлар контактласқанда галваникалық ток ӛтиўи себепли олар 
электрхимиялық коррозияға ушыраўы мүмкин. Металлар структурасы бир жыныслы 
болмағаны ушын микрокоррозия жүзеге келиўи ҳәм әсте-ақырын кристаллараралық 
коррозияға айланыўы мүмкин. 
Электрхимиялық коррозия атмосфера суўлары, жер асты суўлары ҳәм ығал топырықда, 
сондай-ақ дайди токлар тәсиринде пайда болыўы мүмкин. Имарат ҳәм иншаатлардың ашық 
ҳаўада ислейтуғын бӛлимлери жаўын-шашын тәсиринде коррозияланады. Атмосферадағы 
суў ҳаўа араласпасы қурамындағы карбонат ангидриди ҳәм олтингугурт полатты коррозияға 
ушырататуғын электролит пайда етеди. Бунда полат коррозия орталығының 
концентрациясына қарап тез ямаса әсте-ақырын жемирилиўи мүмкин. 
Жер асты металл конструкциялары, трубалар дайди токлар тәсиринде электрхимиялық 
коррозияға ушырасады. Дайди токлар жер асты кабеллери, трамвай ҳәм электропоезд темир 
жол излери, электр подстанцияларына жақын жерлерде пайда болады. 
36.3.1 Металлды коррозиядан қорғаў
 
Металларды коррозиядан лак-бояў, металл ҳәм металл емес қапламалар жәрдеминде 
ҳәмде металл қурамына легирлеўши элементлер киритип қорғаў мүмкин.