Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

22.2.2 Битумлардың қәсийетлери
 
Физикалық қәсийетлер.
Битумлардың қурылыстағы қәсийетлерине гидрофоблиги, 
атмосфера ҳәм коррозия орталықларына шыдамлылығы, жоқары деформативлиги ҳәм 
басқалар киреди. Битумлардың температура тәсиринде ерип суйықланыўы ҳәм органикалық 
еритиўшилерде ериўшеңлиги олар тийкарында гидроизоляция жумысларын алып барыўды 
ҳәм композицион материаллар таярлаў технологиясын аӊсатластырады. 
Битумлар тығызлығы қурамына қарап 0,8-1,3 г

см
3
аралығында болады. Битумлар 
ыссылық ӛткизиўшеӊлик коэффициенти 0,5-0,6 Вт

(м
.0
С); ыссылық сыйымлылығы 1,8-1,97 
кДж

кг
.0
С; орталық температурасы 25
0
С болғанда кӛлемли ыссыдан кеӊейиў коэффициенти 
5
.
10
-4
-8
.
10
-4 0
С
-1
аралығында болады. Битум 160
0
С температурада 5 с даўамында 
қыздырылғанда массасы 1% ке шекем кемейиўи оныӊ температураға шыдамлылығын 
белгилейди. 
Битумның ӛз-ӛзинен 
чақнаш
температурасы 230-240
0
С. Битум қурамында масса 
бойынша 0,2-0,3% суўда ериўши затлар болып, битум тийкарында алынған материаллардыӊ 
суўға шыдамлылығын белгилейди. 
Битум электр изоляциясы қәсийетине ийе. 
Физика-химиялық қәсийетлер.
Битумның 
сирт таранглиги
20-25
0
С температурада 25-
35 эрг

см
2
. Битум қурамында 
сирт-актив
поляр компонентлер муғдары оныӊ минерал 
порошоклар, майда ҳәм ири толтырғышлар менен жабысыўын белгилейди. Битум ҳәктас, 
доломит порошоклары менен беккем хемосорбцион 
боғлар
пайда етеди. Бунда Са
2

ҳәм Mg
2

катионлары жоқары дәрежеде 
адсорбцион
актив орайлар ўазыйпасын ӛтейди. 
Атмосфера орталығында битум тийкарындағы материаллар ўақыт ӛтиўи менен қуяш 
нуры ҳәм кислород тәсиринде ескереди ҳәм қәсийетлери ӛзгереди. Бунда битум қурамында 
майлар ҳәм смолалар муғдары кемейеди, нәтийжеде битумның мортлығы артады. 
Битумның реологиялық қәсийетлери қурамына ҳәм дүзилисине байланыслы болады. 
Олардыӊ қатты ямаса жумсақ болыўы асфалтенлер, смолалар ҳәм майлардың муғдарына 
байланыслы болады.