Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
40 
3. Yashirincha kelgan immigrantlar noqonuniy tarzda ish yoki yashash joyi 
izlab keladi (11-rasm). Deyarli barcha 
sanoat rivojlangan mamlakatlarda yashirin 
immigrantlar mavjud. Ularning bir qismi 
chegara orqali o’tsa, boshqalari viza 
muddati 
tugagandan 
keyin 
begona 
mamlakatdan chiqib ketmaydi. Bundaylar, 
odatda, eng kam ish haqi to’lanadigan ish 
joylariga yollanadilar.
4. Boshpana so’ragan shaxslar. Bunday toifadagi migrantlar soni 80-
yillargacha juda oz bo’lib, keyinchalik ancha ko’paydi. 90-yillar oxiriga kelib, 1 
mln kishini tashkil etdi. Ular siyosiy sabablarga ko’ra, iqtisodiy ahvol tufayli 
boshpana so’raydi.
5. Qochoqlar – ma’lum bir joydan noqonuniy va ixtiyorsiz ravishda chiqib 
ketishga majbur bo’lgan aholi (12-rasm) 
bo’lib, ularning o’z joylaridan chiqib 
ketishiga iqtisodiy (ozi-ovqat va h.k.), 
ijtimoiy (aholi o’rtasidagi diniy, irqiy, 
etnik kamsitilishlar va h.k.), siyosiy 
(urushlar va qurolli to’qnashuvlar) kabi 
omillar sabab bo’lishi mumkin. BMT 
ma’lumotiga ko’ra, dunyoda 50 mln kishidan ko’proqni tashkil etmoqda. 
Qochoqlarning ko’pchiligi bugungi kunda maxsus lagerlarda istiqomat qiladi. Bu 
lagerlar BMT yoki xususiy agentliklar homiyligidadir. Ma’lumotlarga qaraganda, 
ularning ko’pchiligi rivojlangan g’arb mamlakatlaridan boshpana topgan.
Umumiy qilib aytganda, migratsiya va boshqa aholi bilan bog’liq jarayonlarni 
tartibga solib borish lozim. Aks holda, ularning oqibatida katta-katta sotsial 
muammolar kelib chiqishi mumkin. 
12-rasm.
Qochoq migrantlar
11-rasm.
Yevropaga kelayotgan 
noqonuniy immigrantlar

---

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA