Mavzu: Xotira Reja

Mavzu: Xotira Reja:

• 1. Xotira haqida tushuncha va uning nerv fiziologik asoslari.
• 2. Xotiraning psixologik nazariyalari.
• 3 Xotira jarayonlari va turlari.
• 4. Xotirani o`rganish metodlari va amaliy tavsiyalar.

XOTIRA- esda olip qolish, esda saqlash, qayta esga tushirishdan iborat

• "Xotira atrof-muhitdagi voqelik (narsa)ni bevosita va bilvosita, ixtiyoriy va ixtiyorsiz ravishda, passiv va faol holda, reprodukti" va produktiv tarzda, verbal va noverbalshaklda, mantiqiy va mexanik yo’l bilan aks ettiruvchi esda olib qolish, esda saqlash,qayta esga tushirish, umitish hamda tanish hissidan iborat psixik jarayon. Alohida va umumiylik namoyon qiluvchi ijtimoiy hodisa barcha taassurotlarni ijobiy qayta ishlashga yo 'naltirilgan mnemik faoliyatdir".

Xotira turlari

HARAKAT
Materialning davomiyligiga ko’ra
Psixik aktivligiga ko’r a
Obraz
Qisqa muddatli
Operativ
Emotsional
Uzoq muddatli
So’z ma’no

Xotira jarayonlari

• Xotira faoliyati esda qoldirishdan boshlanadi. Esda qoldirish idrok qilingan narsa va hodisalami miya po’stida iz hosil qilishdir. Uning fiziologik asosi miya po’stida muvaqqat nerv b o g ’lanishining vujudga kelishidir. Esda qoldirish o’zining faolligi jihatidan ikkiga bo’linadi:
• a) ixtiyoriy esda qoldirish;
• b) ixtiyorsiz esda qoldirish

Ixtiyorsiz esda qoldirish inson hayotida katta ahamiyatga ega bo’lib, undan ortiqcha harakat talab qilmagan holda hayotiy tajribalarni kengaytiradi va boyitadi. Biroq ixtiyorsiz esda qoldirish tez bo’lsa ham ko’pincha noaniq bo’ladi, bunday esda olib qolingan narsa va hodisalar keyinchalik yanglish esga tushiriladi.

• Ixtiyorsiz esda qoldirish inson hayotida katta ahamiyatga ega bo’lib, undan ortiqcha harakat talab qilmagan holda hayotiy tajribalarni kengaytiradi va boyitadi. Biroq ixtiyorsiz esda qoldirish tez bo’lsa ham ko’pincha noaniq bo’ladi, bunday esda olib qolingan narsa va hodisalar keyinchalik yanglish esga tushiriladi.
• Ixtiyoriy esda qoldirish ko'zda tutilgan maqsadga muvofiq tanlangan materialni esda qoldirishdir. Kishi ixtiyoriy esda qoldirish uchun esda saqlashning maxsus usullarini saqlagan holda materialni puxta esda qoldirish uchun o’zining kerakli kuchini sarf qiladi. Ammo mexanik esda saqlanishni ma'noli esda saqlash bilan qo’llanilishi foydalidir.

Xotira turlari

• Psixik faolligig a ко ’ra: ixtiyoriy va ixtiyorsiz xotira. Faoliyat maqsadiga ko’ra: harakat, emosional, obraz va so ’z-mantiq xotirasi. Muddatiga k o’ra: uzoq muddatli, qisqa muddatli va operativ xotira.
• Psixik faolligig a ко ’ra: ixtiyoriy va ixtiyorsiz xotira.
• Faoliyat maqsadiga ko’ra: harakat, emosional, obraz va so ’z-mantiq xotirasi.
• Muddatiga k o’ra: uzoq muddatli, qisqa muddatli va operativ xotira.

XOTIRANING PSIXOLOGIK NAZARIYASI

ASSOTSIATIV NAZARIYA
XOTIRANING PSIXOLOGIK NAZARIYASI
GESHTALTIZM
O’XSHASHLIK
KETMA-KETLIK
KETMA-KETLIK
QARAMA-QARSHILIK

XOTIRANING FIZIOLOGIK NAZARIYASI

KIMYOVIY NAZARIYA
FIZIKAVIY NAZARIYA
BIOLOGIK NAZARIYA