Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

5.10-расм. Ҳаво қатламлари билан ғишт деворлар:
а) металл боғловчилар 
билан б) ғиштли боғловчилар билан; 1- ҳаво қатламлари, 2-металл 
боғловчилар (сетка), 3- кўндаланг қаторли ғишт боғловчилар 
5.7. Қудуқсимон енгиллаштирилган ғишт деворлар 
Ташқи ғишт деворларининг кенг тарқалган ва иқтисодий конструкцияси 
"қудуқсимон девор" деб аталади, 
унда девор ёпиқ қудуқларни ҳосил қилиш 
учун вертикал ва горизонтал ғишт кўприги билан бир-бирига боғланган ярим 
ғишт қалинликдаги икки мустақил девордан ясалади. Деворни териш 
жараёнида қудуқлар иссиқлик изоляция билан тўлдирилади: шлак, керамзит, 
енгил 
бетон. 
Қудуқсимон 
девор 
гарчи 
деворнинг 
конструктив 
мустаҳкамлигини бироз заифлаштирсада, иссиқлик изоляцияни ташқи 
таъсирлардан яхши ҳимоя қилади (5.11-расм). 
Сўнгги йилларда қудуқсимон ғишт теримли девор катта машҳурликга 
сазовор бўлди. Биринчи навбатда ўзининг иқтисодий самарадорлиги ту- 
5.11-расм. Енгиллаштирилган қудуқсимон ғишт девор:
1-иссиқлик 
изоляция (шлак, керамзит, енгил бетон); 2- кўндаланг қаторли ғиштли 
боғловчилар 

---

172 
файли. Юк кўтарувчи деворнинг қалинлигига қараб, улар ўзларининг 
капиталлиги ва устуворлиги билан ажралиб туради. Қудуқсимон ғишт 
теримли деворнинг устуворлигини ошириш учун қаватлараро ва том ёпма 
плиталари ҳамда дераза ўринлари сатҳида вертикал диафрагмалар билан 
боғланиб горизонтал диафрагма ҳосил қилинади 
Бизга маълумки қишда ҳар қандай технология ёрдамида қурилган девор 
материалларининг нисбий намлиги сезиларли даражада ошади. Бу эса 
деворнинг иссиқлик қаршилигининг сезиларли пасайишига олиб келади. 
Шунинг учун қудуқсимон ғишт теримли деворни лойиҳалашнинг 
мажбурий шарти иссиқлик изоляцияси қатлами билан ғишт терими ўртасида 
шамоллатиш бўшлиғини ўрнатиш ҳисобланади. Унинг минимал қиймати 10 
мм. Қишда шамоллатиш бўшлиғи орқали девор материаллари фаол қурийди. 
Шамоллатиш бўшлиғида ҳаво конвекциясини таъминлаш учун пастки ва 
юқори терим қатламларидаги вертикал чокларни тозалаш керак.
Иссиқлик изоляция плиталари юк кўтарувчи деворга монтаж клейи ва 
қўшимча равишда 
распор дюбеллар
билан ўрнатилади. Клей ёпишқоқликни 
ошириш учун девор юзасига олдиндан грунтовка билан ишлов берилади. 
Қалинлиги 25 см ли юк кўтарувчи девор билан қудуқсимон ғишт деворининг 
схемаси 5.12- расмда кўрсатилган
.