TA SV IR IY S A N ’A T N I 0 ‘Q IT IS H
IV
B U B
M E T O DIK ASI
P e d a g o g ik a f a n i d a n m a ’lu m k i, , , m e t o d i k a “ s o 'z i (u slu b
ifodasi) — „ifoda etish " m a ’nosini anglatib, o'rgatilad igan o 'q u v
m aterialini o 'q u v c h ila rg a o 'rgatish , o 'q itish va o 'zlashtirish nin g
nazariy h a m d a am aliy asosi — faoliyat yoki uslubdan iboratdir.
Tasviriy s a n ’a td a uslub rasmi c h iz ila d ig an o b y e k tn i, n a tu r a n i
yoki tahlil e tilad ig an s a n ’at asarini o 'q u v c h ila rg a tu sh u n tiris h
yoki u n in g n a z ariy h a m d a am aliy asoslarini tahlil etib berish
yoki o 'r g a n i s h n in g y o'1-y o 'riq lari d e m a k d ir. Tasviriy s a n ’atn i
o'qitish uslubiyoti kursi bo'lajak rassom —
pedagoglarga m aktab da
tasviriy s a n ’atni o 'q itish va o 'rg atish n in g eng oson, qisqa h a m d a
ilmiy asoslangan uslubini o'rg atu v c h i fandir.
Kursning asosiy m aqsadi hozirgi z a m o n tasviriy s a n ’atining
q o n u n - q o id a l a r i asosida o 'r g a n i s h , u n d a n m a k ta b faoliyatida
foydalanish, sh un in g d e k , m ak ta b tasviriy s a n ’atini o 'quvchilarga
o 'rg atish n in g eng zam o nav iy , sam arali,
sinalgan uslublari bilan
qurollantirish va m ak tab tasviriy s a n ’at darslarini tashkil etish
bo'y icha ta'lim -tarbiyaviy faoliyatini amalga oshirishni pedagogika
va psixologiyaning eng so'n ggi yutuqlari asosida olib borishga
tayyorlashdan iboratdir. Shu m aq sa d d a n kelib c h iq q a n h o lda kurs
bo'lajak pedagoglarga:
1) m a k t a b tasv iriy s a n ’at o ' q u v p r e d m e t i n i n g m a q s a d i ,
vazifasi, m a z m u n i va am aliy jihatlarini tu shuntirib berish;
2) m a k ta b tasviriy s a n ’a tin in g d a stu ri va u n in g m a z m u n i
bilan q urollantirish;
3) o 'q u v c h il a r bilan ishlashning pedagogik
m ah o ra ti bilan
tan is h tiris h ;
4) o 'q u v c h ila r bilan t a ’lim -tarbiyaviy ishlarni am alga oshi-
rishga tayyorlash;
5) tasviriy s a n ’a td a n dars berishga tayyorlash, dars berishning
uslub va didaktik prinsiplari bilan tanishtirish;
6) m a k ta b d a dars berishning tarixiy jarayo nini yaxshi bilgan
holda, eng sam arali zam o n av iy uslub va didaktik usullarni o 'z
pedagogik faoliyatida qo'llash g a o'rgatish;
122
7) b o 'l a j a k r a s s o m - p e d a g o g n i ijo d k o rlik
r u h i d a fa o liy a t
ko'rsatishga o'rgatish kabilarni o 'z oldiga bosh vazifa qilib
q o 'y adi. S h un ga k o 'ra, kurs m a z m u n ig a tasviriy s a n ’atni o'qitish
m etodikasi tarixini, uning d a stu r va darsliklarini, tasviriy s a n ’atni
o 'q itish ja ra y o n id a d idaktik prinsiplar va p r ed m e tla ra ro b o g 'la-
nishd an foydalanish, dars va d arsd an tashqari tarbiyaviy ishlarni
am alga oshirish, o 'q u v c h ila rn i
fanga qiziqtirish, d arsda o 'q u v -
chilarga grafik bilim berishning eng oson, qisqa asosli y o 'n a lish -
larining ilmiy asoslarini o'rgatish kabilar kiradi.
XV II asrda atoqli c h e x pedagogi Y .O .K o m e n sk iy m ak ta b
sistemasini ishlab ch iq q a n h olda, u n d a foydalaniladigan o'q itis h -
ning q a to r uslublari va didaktik prinsiplarini ja h o n xalqlari m aktab-
lari u c h u n tavsiya etgan e d i.1
O 'z b e k isto n mustaqillikka erishishi m u n osab ati bilan milliy
m a k t a b la r im iz s h a k lla n d i. Bu m a k t a b la r j a h o n p e d a g o g ik a s i
erishgan
eng yuksak, samarali ish tajribalaridan o 'z in in g o'qitish
u s l u b l a r i n i t a n l a g a n h o l d a o ' q u v - m e t o d i k i s h l a r n i a m a l g a
oshirmoqda.
Milliy m aktablarim izdagi tasviriy s a n ’at o 'q u v p red m e ti m us-
taqillik yillarida yanad a m u h im a h a m iy at kasb etib, unin g o 'q iti-
lishini takom illashtirish tadbirlari belgilanm oqda. S hu ng a k o 'ra
bugungi kun d a m aktablarda o 'q itis h n in g asosiy 3 ta uslubidan
foydalan ilm o q da.
I. O 'q u v m aterialini og 'zaki bayon etish uslubi.
II. A m aliy ishlar uslubi.
III. O 'q itis h n in g k o'rgazm alilik uslubi.
M a ’lum ki, m ak ta b d a tasviriy s a n ’atni o 'q itis h d a ha m boshqa
fanlar qatori yuqoridagi o 'q itish uslublaridan foydalanib kelin-
m o q d a va bu uslublar yaxshi sa m a ra be rm oqda.
S h unga k o 'ra bugungi k u n d a tasviriy s a n ’atni o 'q itish uslu-
biyoti m aktab tasviriy s a n ’ati dasturi asosida
uning m aqsadi h a m d a
vazifasini, m a z m u n in i sistemali tarz d a o 'rg an ib , o 'q itis h n in g eng
samarali uslub va didaktik prinsiplarini tanlab, u m um lash tirib .
Do'stlaringiz bilan baham: 
