B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

1.8. TASVIRIY SAN’ATNING JANRLARI
Tasviriy s a n ’atga oid har bir asar o 'zining g'oyaviy m az­
muni va sujetiga ko'ra biron-bir janrda ifodalanadi. Shunga ko'ra 
tasviriy san'atning tarixiy, portret, harbiy, maishiy, manzara, 
qush va hayvonlar tasviri (anamalistik) ham da naturm ort kabi 
janrlari mavjud (9- o, 
b, d
, 
e
, / ,
g
, 
h
rasmlar).
Tarixiy janr. 
Tarixiy ja n rd a yaratilgan asarlar eng a w a lo
tarixiy voqealar, tarixiy shaxslar, tarixiy munosabatlami ifodalaydi.
Bu san’at Misr m e ’morchiligi bilan, ya’ni malika Nefertiti 
maqbarasidagi rangli b o 'r tm a tasvirlardan boshlanib, bugungi 
kundagi metropoliten zallariga ishlangan tasvirlargacha rivojlanib 
keldi. Bu ja n r portret va manzara janriga juda yaqin turadi. Tarixiy 
janrda qadimgi haykaltaroshlar, rassomlardan tortib, Uyg'onish 
36

---

9-a
rasm. I. 
Yevenko. Tarixiy janr. 1953-y.
9-6 rasm. 
V. Kaydalov. Harbiyjanr. 1947-y.
davri, Yevropa, Osiyo va mamlakatimiz rassomchiligining yetuk 
ustalari ijod qildilar.
Harbiy janr. 
Harbiy sarkardalar va jang manzaralarini ifoda- 
lagan asarlar harbiy janrga mansub bo'ladi. Bu janr ham juda qadimdan 
Sharq va G 'a rb xalqlari san’ati taraqqiyotida o ‘z o 'm in i topgan.
37

---

Portret janri. 
Tasviriy san ’atning eng murakkab janrlaridan 
biri odam yuzini tasvirlash bo'lib, bu rassomdan shakl, nisbat 
va ranglarning m ohir ustasi b o iis h bilan birga, inson shaxsini 
yaxshi tushunishi, uning psixiologik holatini idrok eta olishi, 
his-tuyg‘ularini bila olishi, teri rangini rasm ishlayotgandagi holatga 
mos 
holda ifodalash malakalariga ega bo'lishini talab etadi. 
C hu n k i, asardagi kishining kimligini, yoshini, fe’l-u atvorini, 
am al-unvonini, hatto gavda tuzilishi, boy-kambag'alligini ham 
ifodalab berishi lozim.
Manzara janri. 
Bu janrdagi s a n ’at asarlari asosan tabiat, 
dengiz ko'rinishlarini o'ziga xos badiiy, real uslublarda tasvirlaydi. 
C h u n k i tasvirdagi ranglar, asosan, ta biatd a n olinadi. Tabiat 
ko'rinishlari esa ranglar vositasida o 'z ifodasini topadi. Bu janr
38

---