Tibbiyot instituti talabalari uchun

Oshqozon-ichak sinamasi (Breslau sinamasi).
Chaqaloq tug’ilishi bilan 
yutinish harakatlari boshlanadi va natijada havo oshqozon-ichak traktiga kirib 
qoladi hamda bu bir vaqtning o’zida mustaqil nafas olishning boshlanishi bilan 
bog’liq bo’ladi. Bunda oshqozon va ichaklarda suvda suzish qobiliyati yuzaga 
keladi. Oshqozon-ichak sinamasining mohiyati ham shunga asoslangan. Buning 
uchun organlarni ko’krak qafasi va qorin bo’shlig’idan ajratilishidan avval 
oshqozonni kirish va chiqish qismidan ip bilan bog’lanadi. Shuningdek ingichka va 
yo’g’on ichaklar ham ip orqali bog’lanishi zarur. Ajratilgan organlar kompleksini 
ham xuddi o’pka singari suzuvchanlik xususiyati aniqlaniladi. Butun kompleks 
yoki faqat oshqozonni suzib yurishi tirik tug’ilganlikning belgisidir. Biroq 
oshqozonga havo o’pkani sun’iy nafas oldirishda ham kirishi mumkin. Chirigan 
murdalarda ham ichaklarda chirigan gazlar bo’lgani uchun isbotlovchi sinama 
hisoblanmaydi.
Odatda o’pka va oshqozon ichak sinamalari natijalari bir biriga to’g’ri 
keladi. Biroq bunday sinamalarni boshqa kombinatsiyalari ham bo’lishi mumkin: 
o’pka suzishi, oshqozon va ichaklar esa cho’kishi kuzatilganda chaqaloq yashagan, 
qisqa muddatda nafas olgan bo’lsa-da shu davrda oshqozon-ichak traktiga havo 
kirib ulgurmasligi; agar o’pka cho’ksa, oshqozoni suzib yurganda bu ikkilamchi 
atelektazning ko’rsatkichi hisoblanadi, ammo bu juda kam uchraydi. Tirik yoki 
o’lik tug’ilganlikni aniqlashni eng muhim usuli gistologik tekshiruv natijalaridir. 
O’lik tug’ilganlarni o’pka alveolalari va bronxiolalari puchaygan, har xil shaklli va 
o’lchamli, alveolalar epiteliyasi kubik holda ko’rinib, elastik tolalari spiral yoki 
513

---

tutam shaklidaligi aniqlaniladi. Nafas olgan o’pkada alveolalar to’g’rilangan, 
devorlarni yupqa, epiteliyasi yassilangan, kapillyarlari to’laqonli, elastik tolalari 
to’g’rilanganligi aniqlaniladi. O’pkaning tug’ma etishmovchiligini ayrim turlari, 
ayniqsa, chala tug’ilganlar o’pkasi alveolalari va alveola yo’llarida gialin 
membranalari topiladi. Ular o’lik tug’ilganlarda uchramaydi (Potter E., 1971), 
shuning uchun ham gialinli membranalarning bo’lishi tirik tug’ilganlar uchun 
xosdir. Tirik tug’ilaganlikni aniqlash uchun kindik tizimchasi, kindik xalqasi va 
tug’ma shishni gistologik tekshirish tavsiya qilinadi. Shuningdek qon zardobi oqsil 
fraktsiyasini elektroforez va chaqaloq murdasi organ va to’qimalari neorganik 
elementlarini emission spektral taxlili usullaridan foydalanib tekshiriladi 
(Smolyaninov V.M., 1974).