Tibbiyot instituti talabalari uchun

2. Simulyatsiya, dissimulyatsiya va aggravatsiya haqida tushuncha. 
Simulyatsiya
- o’zida bo’lmagan kasallikni o’ylab topishlikdir. Simulyantlar – 
sog’lom odamlar bo’lib, o’zining organizmi uchun ziyon keltirmasdan har xil 
usullar va yo’llar bilan kasallikni sub’ektiv yoki ob’ektiv simptomlari, ularning 
ayrim qismlarini tasvirlash uchun harakat qilish hisoblanadi. Shubhasiz hatto juda 
tajribali simulyant ham kasallikni butunlay xuddi asliday tasvirlay ololmaydi. 
Simulyatsiya qasddan va patologik holda bo’lishi mumkin.
Qasddan simulyatsiya
deb kasallik belgilarini qabih maqsadlar uchun soxta 
tasvirlashga aytiladi.
Patologik simulyatsiya
o’zida bo’lmagan kasallikni aniq maqsad va 
g’arazguyliksiz chaqirish bilan xarakterlanadi. Bunday holatda simulyatsiya fakti 
kasallikning nerv yoki psixik belgilari hisoblanadi.
367

---

Qasddan simulyatsiyani aniqlashning qator belgilari mavjud. Vrach patsient 
bilan qaytadan suhbat chog’ida bemor kasallik belgilari ko’rinishini har xil vaqtda 
sodir bo’lish, ba’zan uning yuzaga kelish sabablarini ko’rsatadi. Simulyantning 
shikoyatlari ko’pincha bil xil yoki noaniq va doimiy bo’lmaydi.
Vrachning tekshiruv paytida kasallikning muhim ob’ektiv belgilari (odatda 
qiyin chaqiriluvchi) ning yo’qligi, kasalning shikoyati va ob’ektiv belgilari 
orasidagi qarama-qarshilik, kasallikni «noto’g’ri» o’tishiga alohida ahamiyat 
beriladi.
Simulyant o’zini og’ir kasal qilib ko’rsatishga harakat qiladi, odatda 
haqiqatan ham ular tomonidan tasvirlangan kasallikka qaraganda solishtiriladi. 
Davolash ishlarini o’tkazishda simulyant odatda davolashning effektivsizligiga 
shikoyat qiladi va o’ziga oshirilgan e’tibor berilishini talab qiladi. Simulyant nima 
uchundir aldashni davom ettirish zaruriyati yo’qolganda, bunday bemorlar tezlikda 
birdaniga sog’ayib qoladilar.
Simulyant axloqining yuqorida keltirilgan o’ziga xos xususiyatlari vrachga 
aldash to’g’risida shubhalanishga yordam beradi, ammo davolovchi vrach va sud 
tibbiyoti ekspertlari bu savollarni echishda tekshiriluvchiga o’zining shubhasini 
ma’lum qilmasligi zarur, chunki bunday sub’ektlar do’q-po’pisa, vrachga nisbatan 
shantaj qilishga harakat qiladilar va hatto o’zini o’ldirishga yolgondan urinadilar. 
Bunday holat sud tibbiyoti ekspertizasi o’tkazishni mushkullashtiradi va uning 
muddatini uzaytiradi. Ba’zan statsionarda tekshirish va sud tibbiyoti ekspertizasi 
o’tkazishda tekshiriluvchi bemor deb tan olinganda uning simulyatsiyada 
isbotlanmagan ayblanishi vrachlarning noto’g’ri harakatlari shikoyatiga sababchi 
bo’lishi mumkin.
Aniq kasallikni aks ettirmoqqa harakat qilishda simulyant uning alohida 
simptomlarini tasvirlaydi. Kasallik borligini rad qilish yoki tasdiqlash mukammal 
zarur, chunki sud tibbiyoti ekspert komissiyasi (bunday ekspertizalar komission 
holda o’tkaziladi) ga vrach-klinitsistlar, shu soha mutaxassislari kiritilishi talab 
qilinadi.
Ba’zan sud tibbiyoti amaliyotida simulyatsiyaga qarama-qarshi holat – 
368

---

dissimulyatsiya holati ham ko’zga tashlanadi.