Tibbiyot instituti talabalari uchun

Nurlanish kasalligi deb
, radiatsiya ta’sirida organizmning o’ziga xos 
reaktsiyasi bilan xarakterlanib, nurlanishdan keyin organizmda birin ketin 
rivojlanadigan o’zgarishlar va ular bilan o’zaro bog’langan murakkab kompleks 
jarayonlarga aytiladi.
Nur kasalligi o’tkir va surunkali turlarga bo’linadi.
O’tkir nur kasalligi nurning yutilish kuchiga qarab engil (100-200 radiatsion 
doza), o’rtacha og’irlikdagi (200-400 radiatsiya), og’ir (400-600 radiatsiya) va juda 
og’ir (600 radiatsiyadan ko’p) turlarga bo’linadi. Nur kasalligining juda og’ir 
formasida nurlanish paytida odam «nurlanish shokidan» o’lib qolishi mumkin. 
281

---

Bunday hollarda murdani kesib ko’rishda kapillyarlar o’tkazuvchanligining oshib 
ketishi tufayli ichki organlarning to’laqonligi va o’pka shishi rivojlanishi bilan 
xarakterlanuchi ancha ko’zga tashlanuvchi gemodinamik buzilishlar ko’rinadi.
84-rasm. Boshi va yuzini nur bilan o’tkir jarohatlashi. Jabrlanuvchi 
40 minut ichida 11000 r olgan. O’lim 6 yildan keyin 
yiringli meningoentsefalit bilan asoratlanuvchi miya o’ng 
peshona qismi abstsessidan sodir bo’lgan (Guskova A.K. 
va Chechelashvili M.Ya. kuzatuvi)
a – nurlanishdan 2 oy o’tgandan keyin bemor 
boshining ko’rinishi; o’ng ko’z olmasining 
atrofiyasi;
b – murdaning boshi; peshona yumshoq 
to’qimasining nekrozi.
Surunkali nur kasalligi nur energiyasini uzoq muddatda kam dozada ta’sir 
qilganda, shuningdek o’tkir nur kasalligi oqibatida kuzatiladi.
Nur kasalligidan o’limda qon ishlab chiquvchi organlaridagi distrofik 
o’zgarishlar, ko’plab qon quyilishlar, har xil to’qimalarda distrofik va nekrobiotik 
o’zgarishlarning topilishi muhim xarakterli patomorfologik belgilar hisoblanadi.
Qon ishlab chiqaruvchi organlardagi distrofik o’zgarishlar suyak iligining 
282