Tibbiyot instituti talabalari uchun

69-rasm. Ikkala ko’z kon’yunktivasida qon quyilishlar. 
Ko’kragi va qorin bo’shlig’ining 
siqilishidan o’lim.
11.7. Burun va og’iz bo’shlig’ining yopilishi
Og’iz bo’shlig’i va burni odatda qandaydir yumshoq to’qimalar ro’mol, 
choyshab, yastiq, qisman qo’l kafti bilan yopilib nafas yo’li bug’iladi. Ba’zan bir 
vaqtning o’zida bo’yni yoki ko’kragi siqiladi. Bug’ilish ba’zan epilepsiya bilan 
kasallangan yoki mastlik holatida bo’lgan qishilar yuzi bilan pastga qarab yotganda 
yastiq yoki yumshoq predmetlar bilan burni va og’zi yopilib qolishi tufayli ham 
sodir bo’lishi mumkin. Og’iz bo’shlig’i va burni yopilishi tufayli asfiksiyaning 
asoratlanmagan turiga xos tipik belgi rivojlangani uchun murdani kesib 
ko’rilganda ko’pincha faqatgina tez sodir bo’luvchi o’limga xos ko’zga 
ko’rinuvchi belgilar kuzatilishi, ammo bunda spetsifik belgilar bo’lmasligi 
mumkin. Bunday hollarda o’limning sababini aniqlashda anchagina qiyinchilik 
tug’iladi. O’limning bunday turida bug’ilish jarayonida sodir bo’ladigan 
219

---

jarohatlanishlarni o’rganish katta diagnostik ahamiyatga egadir. Ular ko’pincha 
og’iz va burun bo’shliqlarini yopuvchi qo’l yoki notekis yuzali qoplamalar bilan 
etkaziladi. Odatda yuzining terisida uncha katta bo’lmagan qontalashlar va yuzaki 
shilinishlar, lablari shilliq pardasida shilinish va qontalashlar, hamda tishining 
chetlarida notekis yuzasi ta’sirida uncha katta bo’lamagan yarachalar hosil bo’lishi 
mumkin. Og’zi, burun yo’llari, hiqildoq yoki kekirdakda ba’zan momiq 
zarrachalari, ip uzilmalari, paxta bo’lakchalari topilishi, bug’ilish jarayonida har xil 
yumshoq qoplamalarning yutilishi ham kuzatilishi mumkin.
Ayrim hollarda onasi bolasini emizish vaqtida sut bezlari bilan chaqaloqni 
yuzini, og’zi va burnini yopib qo’yishi tufayli o’limni tezda sodir bo’lganidagi 
belgilardan boshqa o’zgarish ko’zga tashlanmaydi. Ba’zan bolani ko’krak bilan 
emizish paytida qandaydir kasallikdan (pnevmoniya, bronxiolit va boshqalar) u 
to’satdan o’lib qolishi ham mumkin. Bunda sinchiklab gistologik tekshiruv 
o’limning haqiqiy sababini aniqlashda ko’maklashadi.