O‟rganish usullari reja: Anatomiyani tekshirish usullari

---

1-мавзу: BOLALAR ANATOMIYASI VA FIZIOLOGIYASI ASOSLARI FANINI 

O‟RGANISH USULLARI 

Reja: 

1. 

Anatomiyani tekshirish usullari  

2. 

Fiziologiyani tekshirish usullari 

Tayanch sо„zlar:  Perikussiya, Antropometrik, Inyeksiya,  Korroziya, Rentgen,  

Anatomiyani  о‗rganishda  asosiy  va  eng  kadimgi  usul  -  murdani  kesib  tekshirish  usuli 

hisoblanadi.  Bu usul hozirgi vaqtda ham о‗z ahamiyatini yо‗qotmagan. Ayrim organlarni yoki 

butun  murdani  fiksatsiya  qilish,  ya‘ni    konservlash      usuli      ham      anatomik      preparatlarni   

buzmasdan   uzoq   muddat saqlashga imkon beradi. 

Mikroskop  ixtiro  kilinishi  bilan  anatomiyada  mikroskopik  tekshirishning  xilma-xil 

usullari  yaratildi.  Ayniqsa,  ximiya,  fizika  fanlarining  rivojlanishi  bilan  tо‗qimalarni  turli 

ximiyaviy moddalarda bо‗yab, mikroskopda о‗rganish keng rivojlandi. 

Quyida  odamlarda  mavjud  bо‗lgan  texnika  vositalardan  foydalangan  holda  tekshirish 

usullari keltiriladi: 

-Antropometrik  usul  bunda  gavdaning  uzunligi,  kengligi  va  ogirligi  о‗lchanadi,  olingan 

ma‘lumotlar  organizmning  ayrim  bо‗laklariga  takkoslanib,  о‗sishi  yoki  о‗zgarishi  kuzatib 

boriladi. 

-Inyeksiya  usuli  -  ichi  kovak  a‘zolarga,  qon  tomirlarga  turli  xil  kimyoviy  buyoqlar 

yuborib о‗rganiladi. 

-Korroziya yoki yemirish usuli - ichi bо‗sh a‘zolar tez qotadigan modda bilan tо‗ldirilib, 

sо‗ngra turli kislota yoki ishqorlar suyukligiga solinsa, a‘zo tо‗kimalari yemiriladi va bо‗shligiga 

yuborilgan modda a‘zolar shaklini siklab qoladi. 

-Rentgen  nuri  yordamida  о‗rganish  usuli  -  bu  usulda  tirik  odam  tuzilishini  о‗rganishga 

imkon beradi.   

-Paypaslab kо‗rish usuli. 

 

-Perikussiya - barmoq yoki bolg‗acha bilan urib aniqlash usuli. 

-Auskultatsiya  usuli  -  maxsus  eshituv  asboblari  yordamida  a‘zolar  (yurak  va  о‗pka)  uni 

ishlab turgan paytidagi eshitiladi. 

2. Fiziologiyani tekshirish usullari. 

Odamni      tugilishidan      boshlab      to      voyaga      yetguniga      qadar      organlarni 

funksiyalarini   organizmni   xulqini   turli   fiziologik   asosida   о‗rganib,  muhim   funksiyalarni   

yozib   olib   ma‘lumotlar   tо‗rlanadi   va  ular   analiz qilinadi.