O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Tashxisi.
Kuydirgining teri shaklini tipik kechganida tashxis qo‗yish ortiqcha 
qiyinchalik tug‗dirmaydi. Bunda kuydirgi yarasining o‗ziga hos ko‗rinishi hamda 
uni markazini og‗rimasligini e‘tiborga olish kerak. Xalqimizdagi "og‗rimagan 
yaradan qo‗rq" deyilgan ibora aynan shu kasallikka ta‘luqlidir. Kuydirgining o‗pka 
va ichak turlarini tashhisoti ancha murakkab bo‗lib, ularni o‗lat kasalligining o‗pka 
va ichak turlaridan farqlash zarur bo‗ladi. Kuydirgining tashhisoti albatta 
laboratoriya ma‘lumotlari bilan tasdiqlanishi kerak. Bu maqsadda bakteriologik, 
bakteriskopik, biologik va allergik usullardan foydalaniladi. Bakteriologik usulda 
— teridagi pufakchalar yoki yaradan olingan suyuqlik, septik turida bemor qoni, 
balg‗ami, nafasi va siydigi steril idishlarga olinadi, og‗izini mahkam bekitilib, 
tamg‗alangan tunuka idishda laboratoriyaga jo‗natiladi va u yerda maxsus 

---

257 
ozuqalarga ekiladi. Bakterioskopik usulda esa, shu materiallardan surtma 
tayyorlanib, bo‗yaladi va mikroskop ostida ko‗riladi. 
Biologik usulda — oq sichqon yoki dengiz cho‗chqasining terisi ostiga 0,1-
0,2 ml miqdorda bemordan olingan moddani (fiziologik eritma bilan 1:10 
suyultirib) yuboriladi. Agar materialda kuydirgi mikrobi bo‗lsa, zararlantirilgan 
hayvonda sepsis rivojlanib, u 1-3 kunda o‗ladi. Kuzatuv 10 kun davom etadi. 
Teri-allergik reaksiya usulida bemor bilagining ichki tomoni terisi orasiga 0,1 
ml miqdorida antroksin yuborilib, 24-48 soat davomida kuzatiladi. In‘eksiya 
qilingan joyda yallig‗lanish alomatlari paydo bo‗lsa, reaksiya musbat xisoblanadi. 
Qizargan va shishgan joyning diametri 15 mm gacha bo‗lsa, reaksiya sal musbat 
(+), 15-25 mm bo‗lsa musbat (++) va 25-40 mm va undan ortiq bo‗lsa o‗ta musbat 
( + + + ) deb baholanadi. 
Kuydirgi mikrobi bilan ifloslangan deb shubha qilingan material (teri, jun, 
mo‗yna va b.) larni tekshirish uchun Askoli pretsipitatsiya reaksiyasidan 
foydalaniladi.