O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

 
SARAMAS (ERYSIPELAS) 
Saramas – terida aniq chegaralangan o‘tkir serozli yoki serozli-gemorragik 
yallig‗lanish, organizmni umumiy intoksikatsiyasi bilan kechadigan, infeksion-
allergik yuqumli kasallikdir. 
Etiologiyasi
. Saramasni A guruhiga mansub beta-gemolitik streptokokklar- 
S.pyogenes keltirib chiqaradi. Streptokokklar tashqi muhitga ancha chidamli bo‗lib 
60 
0
C issiqlikda 30 minutda ham o‗lmaydi. Eritrogen toksin hosil qiladi. 
Epidemiologiyasi
. Ko‗pchilik hollarda kasallik saramasga uchragan bemorlar 
bilan aloqada bo‗lmasdan turib, mustaqil ravishda kelib chiqadi. Bolalar kattalarga 
qaraganda kamroq kasal bo‗ladilar, ammo 1 yoshgacha bo‗lgan bolalar, ayniqsa 
chaqaloqlar hammadan ko‗ra ko‗proq kasallanadilar. Kasallik ekzogen va endogen 
(limfogen) yo‗l bilan yuqadi. Kasallik tashqaridan streptokokkni shilingan teri 
orqali tushishi orqali yuqishi, ba‘zi hollada limfogen yo‗l bilan kasallik 
qo‗zg‗atuvchining limfa yo‗llari orqali, yallig‗lanishning boshqa o‗choqlaridan 
(osteomielit, flegmona, angina, tishlar kariesi va boshq.) teri qoplamlarini 
zararlashi mumkin. 
Patogenezi
. Teriga tushgan streptokokklar limfa tugunlarida joylashadi, keyin 
limfa tomirlari orqali turli organlarga tarqala boshlaydi. Intoksikatsiyani endo- va 
ekzotoksinlar, streptokokklarning boshqa toksik substansiyalari keltirib chiqaradi. 
Streptokokklarning mahsulotlari infeksiyaning tarqalishini yengillashtiradi. 
Saramas tez-tez qaytalanib turishga moyilligi bilan ta‘riflanadi. 
Saramas va retsidivlarning kelib chiqish mexanizmida oliy nerv faoliyatining 
ahvoli va organizm qarshiligini susaytiruvchi hamda latent infeksiyani 
faollashtiruvchi endogen va ekzogen omillarning noxush ta‘siri va organizmni 
infeksion-allergik sezuvchanlikni ahamiyati katta. Surunkali yallig‗lanish 

---

260 
jarayonlari, surunkali teri kasalliklari, o‗tkir yallig‗lanish kasalliklari, mayda 
jarohatlar, sovuqni nohush ta‘sirlari shular jumlasiga kiradi. 
Bordiyu, saramas qo‗zg‗atuvchisi limfatik to‗siq orqali terining chuqur 
qavatlariga kirib qolsa, teri osti abssesslari, bakteriemiya va metastatik 
yallig‗lanish o‗choqlari rivojlanadi. Bu asosan nimjon, kuchsiz, tez-tez kasal 
bo‗ladiganlarda kuzatiladi.