Toshkent davlat yuridik universiteti

 
Bitimda quyidagilar nazarda tutilgan bo‘lishi kerak: 
1.
Investitsiya loyihasining tavsifi va bitim amal 
qiladigan muddat. 
2.
Investorga yer qa’ri uchastkalarini foydalanish uchun berish 
tartibi. 
3.
Taraflarning huquq va majburiyatlari. 
4.
Bitimning ijro etilishini birgalikda boshqarish organlari. 

---

228 
5.
Ishlarni bajarish, ish dasturlari va budjetlarni ishlab chiqish 
shartlari. 
6.
Hisob-kitob yuritish va hisobot berish tartibi. 
7.
Soliq solish va boshqa to‘lovlar to‘lash shartlari. 
8.
Xarajatlarni qoplash tartibi va mahsulot taqsimoti shartlari. 
9.
Investorning ulushini olib chiqib ketish tartibi. 
10.
Foydaga qolgan mahsulotning o‘ziga tegishli ulushiga baho 
belgilash masalasida investorning mustaqil ekanligi. 
11.
Bitimning ijro etilishini nazorat qilish tartibi. 
12.
Nizolarni hal etish tartibi. 
13.
Bitimning amal qilishini bekor qilish tartibi. 
Bitimda uning xususiyatidan kelib chiquvchi boshqa qoidalar ham 
bo‘lishi mumkin. Bitimda ekologik xavfsizlikka tahdid va boshqa fors-
major holatlar yuzaga kelgan taqdirda berib qo‘yilgan yer qa’ri 
uchastkalaridan investorning foydalanish huquqi cheklanishi, to‘xtatib 
turilishi yoki bekor qilinishi mumkinligi to‘g‘risidagi qoida nazarda 
tutilgan bo‘lishi shart. 
Bitim taraflari sifatida birinchi taraf sifatida Oʻzbekiston Respublikasi, 
ya’ni uning nomidan bitimda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi yoki u vakolat bergan organ ishtirok etsa, ikkinchi taraf 
sifatida konlarni aniqlash, qidirishga va foydali qazilmalarni kovlab 
olishga o‘z mablag‘larini, qarzga olgan yoki jalb etgan mablag‘larini (mol-
mulkini va (yoki) mulkiy huquqlarini) kiritayotgan investor qatnashadi. 
Mahsulot taqsimoti shartlari asosida foydalanish huquqi beriladigan 
yer qa’ri uchastkalari Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
tomonidan belgilanadi. 
Mahsulot taqsimoti shartlari asosida foydalanishga hali isbotlangan 
foydali qazilma zaxiralari yo‘q, geologiya-qidiruv ishlari o‘tkazish uchun 
katta moliyaviy resurslar, ilg‘or texnologiyalar va texnika jalb etilishini 
talab qiladigan yer qa’rining istiqbolli uchastkalari beriladi. 
Qidirib topilgan foydali qazilma konlarining yer qa’ri uchastkalari 
quyidagi hollarda bitimlarga kiritiladi, ya’ni: 
qidirib topilgan yirik foydali qazilma konlarining o‘zlashtirilishi 
uchun, shuningdek, foydali qazilmalarni tashish obyektlarining qurilishi 
uchun moliyaviy va texnik imkoniyatlar bo‘lmagan, konlarning 
o‘zlashtirilishi hisobiga esa foydali qazilmalarni kovlab olishni 
mamlakatning iqtisodiy xavfsizligi uchun zarur bo‘lgan darajada saqlab 
turilishi ta’minlanadigan hollarda; 

---

229 
olinishi qiyin, ammo hajmi jihatidan ancha ko‘p bo‘lgan, murakkab 
kon-geologiya sharoitlarida joylashgan va qazish ishlari ketayotgan konlar 
uchun qoldiq hisoblanadigan foydali qazilmalarning zaxiralarini qazib 
olishning maxsus ilg‘or texnologiyalarini jalb etish zarur bo‘lganda; 
foydali qazilmalarning texnologik yo‘qotilish darajasini kamaytirish, 
shuningdek, yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan salbiy ijtimoiy-ekologik 
oqibatlarni bartaraf etish zarur bo‘lganda. 
Yer qa’ri uchastkalari mahsulot taqsimoti shartlari boʻyicha 
foydalanishga ochiq kimoshdi savdolari asosida yoki Oʻzbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan bitimlar ochiq 
kimoshdi savdolarini o‘tkazmay turib, to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralar yo‘li 
bilan tuzilishi mumkin beriladi. Bitim taraflar belgilagan muddatlarda, 
biroq ochiq kimoshdi savdolari natijalari e’lon qilinganidan yoki investor 
bilan o‘tkazilgan to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralar natijalari boʻyicha 
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qaror qabul qilganidan 
keyin bir yildan kechiktirmay tuziladi. 
Bitimning amal qilish muddatini taraflar belgilaydi. Bitimning amal 
qilishi investor tashabbusi bilan, u o‘z zimmasiga olgan majburiyatlarni 
bajargan taqdirda foydali qazilmalar iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq 
tarzda qazib olinishini tugallash hamda yerosti boyliklaridan oqilona 
foydalanish va ularni muhofaza qilishni ta’minlash uchun yetarli bo‘lgan 
muddatga uzaytiriladi. Bunda ana shunday uzaytirish shartlari va tartibi 
bitim bilan belgilanadi. Davlat kompensatsiya mahsulotini, shuningdek, 
foydaga qolgan mahsulotning bitim shartlariga muvofiq investor ulushi 
hisoblanuvchi qismini investorga mulk qilib beradi. 
Bitim shartlariga muvofiq investorning mulkiga o‘tadigan mahsulot 
hech qanday cheklashlarsiz Oʻzbekiston Respublikasidan tashqariga olib 
chiqib ketilishi yoki investor tomonidan ichki bozorda bitimda belgilangan 
shartlar va tartibda realizatsiya qilinishi mumkin. Bitimning amal qilishi u 
qancha muddatga tuzilgan bo‘lsa, shuncha muddat o‘tganidan keyin yoki 
taraflarning kelishuviga binoan muddatidan ilgari, shuningdek, boshqa 
asoslarga ko‘ra va bitimda nazarda tutilgan tartibda bitim imzolangan kuni 
amalda bo‘lgan qonun hujjatlariga muvofiq bekor qilinadi. Davlat bilan 
investor o‘rtasidagi bitim bilan bog‘liq nizolar bitim shartlariga muvofiq 
sudda, shu jumladan xalqaro arbitraj sudida hal qilinadi.