O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Topshiriq 
1-variant 
1. Dozimetrik asboblar va ularning sinflanishi. 
2.
 
Choʻntak dozimetrlari haqida tushuncha bering.
 
2-variant 
1. DP-5A rentgenmetrning asosiy texnik ko'rsatkichlari va vazifalari 
2. DP-5A rentgenmetrning ishga tayyorlash tartibi. 
Izoh:
Ushbu topshiriqni bajarishda guruh jurnalining toq nomeridan o’rin olgan 
talabalar birinchi variantdagi topshiriqni, jurnalning juft nomeridan o’rin olgan 
talabalar ikkinchi variantdagi topshiriqni bajaradilar. 

---

163
Amaliy mashg‘ulot № 4 
Mavzu: 
Ionlashtiruvchi nurlanishlar dozimetriyasi metodlari.
 
Mashg’ulot maqsadi: 
Talabalarga ionlashtiruvchi nurlanishlar dozimetriyasi 
metodlarini tushuntirish. 
Ionlashtiruvchi nurlanish
— radioaktiv parchalanishda, yadroviy evrilishlarda, 
moddadagi zaryadlangan zarralar harakatining sekinlashuvida hosil bo‘ladigan hamda 
muhit bilan o‘zaro ta’sir etish chog‘ida har xil qutbli ionlarni hosil qiladigan 
nurlanish. 
Radiatsion nazorat
- bu hisobga olish va tekshirilayotgan obyekt bilan 
kirishuvidan so‘ng ionlashtiruvchi nurlanish tahlilidir.
Ionlashtiruvchi nurlanishning ikki turi ma’lum:
- korpuskulyar, osoyishta massali zarrachalardan iborat (alfa- va betta-nurlanish 
va neytronli nurlanish);
- juda kichik to‘lqin uzunlikdagi elektromagnitli (gamma nurlanish va rengentli). 
Radiatsion defektoskopiyaning asosiy yo‘nalishi bo‘lib rentgen va gamma 
defektoskopiya hisoblanadi. Rentgen va gamma defektoskopiyaning farqi 
nurlanishning ionlashtiruvchi manbalaridan foydalanishda, ularning nurlanishni 
hisobga olish usuli va sinashning maqsadi bilan ishlab chiqarish sharoitlarida 
umumiy metodikaga va nazorat o‘tkazish texnologiyalariga ega.