Университети кимё – технология факультети

Фоиз 
миқдори 
Кимёвий 
формуласи 
Mr 
Neomenthol 
23,3 
C
10
H
20
O 
156,151 
Menthol 
47,5 
C
10
H
20
O 
156,151 
Хулоса қилиб айтганда, олинган натижалардан эфир мойининг кимёвий 
таркиби ўсимлик ёшига, экиладиган жойининг иқлимига ва ўсиш даврига 
қараб ўзгаради.
Шунингдек ялпиз ўсимлигининг соғлиқ учун фойдалари 
ҳақида хулоса қилиш мумкин, ушбу ўсимлик даволаш учун катта 
имкониятларга ега еканлиги касалликлар ва жахон маркетингида унинг 
келажаги жуда аҳамиятли.
Фойдаланилган адабиётлар
1. Nabavi SM, Marchese A, Izadi M, Curti V, Daglia M, et al. Plants 
belonging to the genus thymus as antibacterial agents: From farm to pharmacy. 
Food Chem (2015)173: 339-347. 
2. Xiao.J Report of the internationalsymposium on phytochemicals in 
medicine and food. Food Chem (2016) 204:497- 498. 
3. Khalil AF, Elkatry HO, El Mehairy, HF Protective effect of peppermint 
and parsley leaves oils against hepatotoxicity on experimental rats. Ann. Agric. Sci 
(2015) 60: 353-359.
N-АЦЕТИЛ ХИНАЗОЛОН-4 ДУЗЛАРЫ ТӘСИРИНДЕ ҚУРАМАЛЫ 
ЭФИРЛЕРДИ СИНТЕЗЛЕЎ 
Жаңабаева Ж. С., Генжемуратова Г.П., Жумабаева Ж.
 
М. 
Қарақалпақ мәмлекетлик университети 
Трицикллик хиназолин бирикпелери арасында жоқары эффектли 
биологиялық актив затлар табылған. Олар ҳәзирги ӯақытта Республикамызда 
ЎзРФА Өсимлик затлары химиясы институты органикалық синтез 
бөлиминде кең қолланылып киятыр, мысал ушын, аӯыл хожалығында 
фунгицид (КМАХ), бактерицид (Никамизолон), медицинада болса дәрилик 
затлар сыпатында (Дезоксипеганин) препараты, жаратылған ҳәм ислетилиӯге 
рухсат берилген.
Биз ажыратып алған N-ацетил хиназолон-4 дузларын O-ациллеӯши 
агент сыпатында қолланыӯ ушын, яғный қурамалы эфирлерди синтез 

---

107
қылыӯда реагент ретинде ислетиӯ мумкин. Сол мақсетте биз N-ацетил-2,3-
полиметилен-3,4-дигидрохиназолон-4 дузларын алифатик бутил ҳәм бензил 
спиртлери менен өз-ара тәсирлесиӯин үйрендик.
Дузлардың спиртлер менен болған реакциясы төмендеги схемада 
барады: 
COOR
N
N
(CH
2
)
n
O
N
N
(CH
2
)
n
O
+
+
R
1
OH
R
1
COR
X