Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

16 
1.БОБ. ТАРИХИЙ МАЪЛУМОТЛАР 
1.1 Ҳамширалик иши ривожланишига ва тарихига таъсир этувчи 
омиллар 
1.1.1 Диний маълумотлар ва ислоҳотлар 
 
Инсонларни доимо касалликни олдини олиш ва соғлиқни асраш 
ташвишга солган. Ҳозирги кунда маиший, иқтисодий, руҳий ва жисмоний 
зўриқишлар ёки касалланган, ўз ўзига парвариш қилолмайдиган кишиларга 
парвариш қилиш кенг йўлга қўйилган. Давлат ёрдами ҳажми, парвариш ва 
суянч жуда кўп омилларга: миллий анъаналар, парваришни тарихий модели, 
сиёсат ва жамиятни такомиллаштириш асосларига боғлиқ.
Бутун Дунё Соғликни Сақлаш Ташкилоти (ВОЗ) экспертлар қўмитаси 60- 
йиллардаёқ ҳамширалик иши «кишилар ўзаро мулоқот амалиёти», тиббий 
ҳамширани эса «беморларни касалланиш туфайли келиб чиқадиган 
эхтиёжларини аниқлайдиган, беморларни шахс сифатида қабул қиладиган 
ходим» эканлигини таъкидлаган. 
Америкалик тиббий ҳамшира В.Хендерсон 1961- йилда таърифлаган, 
кейинчалик халқаро миқёсда танилган ибора классик қоида ҳисобланади: 
Кишига, бемор ёки соғ, ёрдам кўрсатадиган, бу ҳаракатларини амалга 
оширишда бор кучи, билими, ғайратини ишга соладиган инсондир. Бу 
ҳаракатларни шундай амалга ошириш керакки, натижада бемор тезда ўзига 
таяна олсин. 
Ҳамширалик ишига биринчи бўлиб, 1859 йилда машҳур Флоренс Найтингейл 
«Парвариш ҳақида битиклар»да қуйидагича: Атроф муҳитни бемор 
соғайишига қаратилган мақсадли ҳаракатлар таъриф берган.
Ҳамширалик парвариши мақсадлари: 
1.
Кишига жисмоний, ақлий ва маиший соғломликка эришишида атроф 
муҳитни экологик тозалигини сақлаш. 
2.
соғлиқни мустаҳкамлаш ва сақлаш. 
3.
киши ўз соғлиғига кўпрок эътибор беришини ўргатиш. 

---

17 
4.
соғлик вақтида ўзгаришларни олдини олиш. 
5.
касалликни кишига манфий таъсирини камайтириш. 
6.
касаллик ва ногиронлик вақтида кишиларни жисмоний, руҳий ёки 
маиший томондан талабларини қондириш.