Microsoft Word shaytanat1 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
120
— O‘ldiradimi? 
— Balki o‘ldirtirar. Senigina o‘ldirsa mayli edi, bu yoqda men ham borman. Lekin men 
bunaqa o‘lishni xohlamayman, bilib qo‘y. Sen Asadbekning kaftida turibsan. Istasa, 
senga bir burda non beradi, istasa, go‘shtingni itlarga tashlaydi. Sening go‘shtingni 
yegan it harom o‘lsa kerak, shuning uchun itlarga rahm qilginu bergan bir burda nonini 
olib yeb, unga rahmat ayt. 
Zelixon vaziyatni yumshatish uchun gapni hazilga burdi. Elchin uning maqsadini anglab, 
o‘zini majbur qilib jilmaydi. 
— Rahmat aytaman, agar chindan ham qizini menga bersa, mushkulimni ancha oson 
qilgan bo‘ladi. 
— Yana qanaqangi mushkuling bor? Sen qasos olding. Erkaklik burchingni bajarding. 
Armoning ham, mushkuling ham yo‘q endi. Gumonlarni yig‘ishtirib tashla, odamga 
o‘xshab yashayver. 
— Odamga o‘xshab yashab bo‘larkanmi hozir? — Elchin ovozini bir parda ko‘tardi. 
Zelixonning o‘gitidagi falsafa unga yoqmadi. — Atrofni shoqolu tulkilar bosib yotsa, kim 
odamga o‘xshab yashay oladi? — U o‘rtaga savol tashladi-yu, javob kutmay so‘zini 
davom ettirdi. — Arslonlar ichida yashasam ham alam qilmasdi. Arslonlar qirilib ketgan, 
shunisiga dog‘man. 
— Shoqollar orasida tulki bo‘lib yashamoqchimisan? Tulkilarni tulki bo‘lib, shoqollarni 
shoqol bo‘lib qirmoqchimisan? Sen shunchalar befahmmisan? Bilib qo‘y: shoqolu tulkilar 
bizdan avval ham bo‘lgan, bizdan keyin ham qoladi. Ularni hech kim qirib tashlay 
olmaydi. Bu birinchi masala. Ikkinchi masala shuki, men olim emasman. Men bir 
o‘g‘riman. Hayot haqidagi mening falsafam boshqa, seniki boshqa, Asadbekniki boshqa. 
Dunyoda tirik zot borki, hammasi hayotdan alamzada. Hamma alam bilan yuradi. 
Ba’zilar bu alamini ichiga yutib sabr qilib yashaydi. Ba’zilar alamga qul bo‘lib, ko‘zlari 
ko‘r bo‘lib qoladi. Hech narsani ko‘rmaydi. Oyog‘i ostiga qopqon ko‘yilganini, to‘g‘ri 
yo‘ldan ketyaptimi yo jarga boryaptimi — bilmaydi. Bu nodonlarning qismati bitta. Sen 
nodon emassan shekilli? 
— Dono odamlarga o‘xshab yashashim kerakmi? To‘yguncha uxlab, to‘yguncha ovqat 
yeb, to‘yguncha ishrat qilib, to‘yguncha amal talashib... 
— Senga amalning nima keragi bor? Senga madaniyat ministri bo‘lgin, deyayotganim 
yo‘q-ku? Odamlar seni yaxshi ko‘rishadi. Ashulangni aytib, ularni xursand qilib yuraver. 
«O‘n besh yil oldin shunday edim. Ashulamni aytardim, dasta-dasta pullarni ishlardim. 
Yettinchi osmonda suzib yurardim. Bu qilig‘im Xudoga yoqmadi shekilli, yo‘limni burib 
yubordi. Xo‘sh, shuncha azobli yo‘lni bosib o‘tib, yana izimga qaytaymi? 
Yana ashula, yana shuhrat, yana pulmi? Yana qorin bandasi bo‘lib yashaymi?» Elchin 
xayolida shu gaplar tug‘ildi-yu, ammo tiliga ko‘chmadi. Zelixon bilan bu mavzuda ko‘p 
bahslashishgan. Umrning turli so‘qmoqlarida yurgan odamlarning hayot haqidagi 
tushunchalari, falsafalari bir xil bo‘lishi qiyin. Shunday ekan, bahsda bir tomonning g‘olib 
kelishi mumkin emas. Zelixon hayot bilimdoni sifatida Elchinga nasihat qilaveradi. Ammo 
u, Asadbek aytmoqchi, faqat o‘z kasbining akademigi. Hayotda har bir odam o‘zicha 
akademik. Har bir odam o‘zicha haq. Har kim hayotdan o‘zicha saboq oladi. 
Zelixon Elchinning jim bo‘lib qolganini ko‘rib, «gapim ta’sir qilib, sal otdan tushdi 
shekilli?», deb o‘yladi. 
— Avval chaqirtirganida sendan gumon qilgan edi, bu safar aniq ishlabdi. Senligingni 
qaerdan bilibdi? — dedi Zelixon gapni boshqa yoqqa burib. 
Elchin o‘ng kaftini, jimjilog‘i tomonga og‘ib turgan barmoqlarini ko‘rsatdi. 
— O‘zim ham o‘ylovdim. Sen bilan bir ish qilib bo‘lmaydi, oshna. Seni tutish uchun 
ekspertizaning ham hojati yo‘q. 

---

Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik