www.ziyouz.com kutubxonasi
103
Bu atrofda radio faqat maktab direktorining xonasida bor edi. Kechqurun, ertalab radio
eshituvchi qorovul mahallani yangilik bilan ta’minlagani sababli o‘qituvchilar qatori u
ham hurmatli kishilardan sanalardi. Stalinning o‘limi haqidagi xabar o‘shandan chiqqani
ayon edi.
Asad bilan Jalil ham boshqalarga qo‘shilib maktabga kirishdi. Direktor xonasidagi radio
keng dahlizning o‘rtasiga olib chiqib qo‘yilgan. Ikkinchi qavatga olib chiquvchi zinalarda
odamlar tirband o‘tirishibdi. Hamma jim. Barchaning nigohi o‘rtadagi qora qutida. Xuddi
mo‘’jiza yuz berishini kutganday kiprik qoqishmaydi.
Birdan qora qutidan «Govorit Moskva» degan jarangdor ovoz chiqdi. Jalil Asadni
yengidan tortib shivirladi:
— Urush boshlanganga o‘xshaydi.
Jarangdor ovoz dohiyning o‘lim topganini e’lon qilgach, radio yonida o‘tirgan shop
mo‘ylovli erkak «voy, otam» deb yig‘lab yubordi. Bir yigit hushidan ketib shilq etib
yiqildi. «Voy, endi nima qilamiz!» deb bir ayol chinqirdi. Ola-g‘ovur boshlandi.
— Stalin o‘lgan bo‘lsa, endi urush boshlanadi, — dedi Jalil.
Jalilning otasi bolalarni qo‘llaridan ushlab, tashqariga boshladi.
— Bu dushmanlarning ishi, Stalin o‘lmasligi kerak edi, — dedi u.
«Nima uchun o‘lmasligi kerak?» degan savol Asadni ko‘p o‘ylantirdi. Oradan yillar o‘tib,
Stalin qoralanganda ham shu savolni ko‘p esladi, ammo javob topa olmadi.
Shom tushib, qo‘ni-qo‘shnilar uy-uylariga tarqalishgach, ona-bola yolg‘iz qolishdi. Urush
yillari janggohlardan jon olib to‘ymagan hazrati Azroil bu tomonlarda ham kattami-
kichikmi farqiga bormay tutib olavergach, odamlarning diydalari ancha qotib qolgan edi.
Shundanmi, go‘dakning o‘limi katta fojia sanalmasdi. Samandarni qabristonga olib
borishayotganda Asadning nazarida hamma qayg‘uga botgan edi. Keyin Stalin o‘limi
haqida xabar tarqaldi-yu, go‘dakning o‘limi bilan hech kimning ishi bo‘lmay qoldi.
Yolg‘iz o‘tirgan ona-bolani yutaman, deganday tun yopirilib kirdi. Tancha sovuq — olov
qilish eslariga kelmabdi. Qora chiroq qorong‘ilik dahshatidan qo‘rqqanday titraydi. Ona-
bola gap-so‘zsiz uzoq o‘tirishdi. Asad endi ko‘zi ilingan ekan, onasining ovozini eshitib,
cho‘chib uyg‘ondi.
— Adasi, oling, nondan yeb turing, hozir samovor qaynaydi.
Asad ham qo‘rqo‘v, ham ajablanish bilan onasiga qaradi. Patnis ustida lipillab turgan
chiroqdan bo‘lak hech nima yo‘q. Lekin onasi non sindirganday harakat qiladi.
— Samandaringiz uxlab qoldi-da. Shunaqangi shirin bo‘lganki... Oling, choy iching. Endi
uzoqqa ketmang... Odam sog‘inarkan...
Asad «Oyi...» dedi sekin. Keyin ovozini ko‘taribroq chaqirdi. Onasi eshitmadi,
gapiraverdi...
O‘shandan boshlab har tun shu hol takrorlanaverdi.
Zinatulinning taqdiri o‘sha tunlarning birida hal qilingan edi. U damda Asad Zinatulin
degan zotni bilmasdi. Aynan shu odamni jinnilikka hukm ham qilmagan edi. Uylariga
bostirib kirganlarning biri qiynoq bilan o‘lim topmog‘i, ikkinchisi jinni bo‘lib xorlanishi
lozim edi. Yerevandagi o‘lja shoshilinch ravishda o‘ldirilishi shart edi. Zinatulinning ishi
shoshqich emas, shu bois ikkinchi hukm unga nasib etdi...
Zinatulin bexos qichqirib, Asadbekning xayollarini to‘zitib yubordi.
— Yo‘q edi hech qanday komitet! — dedi u o‘rnidan sapchib turib. — Yo‘qligini bilardim.
Ular «xalq dushmaniman», deb tan olishdi. Ammo sening kimligingni bilib ketishdi. U
yoqda, — Zinatulin qo‘lini bigiz qilib osmonga sanchdi, — hali uchrashasan, ha! — U
qah-qah otib kuldi. — Nima deysan endi?! U yoqda enkevede bo‘lmaydi. Rasvoing
chiqdi, parazit! Hammang rasvo bo‘ldilaring, — Zinatulin shunday deb qabrlarni oralab
yurib ketdi.
Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik
Do'stlaringiz bilan baham: |