1. Маркетинг тадқиқотлари тушунчаси ва усуллари

Ташқи шароитларнинг ривожланишини
тавсифлайдиган материаллар, 
аввало, шу билан қимматлики, улар бозор ҳолати, унинг инфраструктураси, 
харидорлар ва воситачиларнинг хатти-ҳаракатлари, таъминотчилар, 
рақобатчилар, шунингдек, давлат томонидан тартиблаштириш чора-
тадбирлари ва ҳоказолар ҳақидаги ахборотларни беради. Бу ерда қуйидаги 
ҳарактердаги йўналишлар кузатилади: 

 
ташқи муҳит мониторинги (конъюнктура, жараёнлар ва 
тенденцияларни ўрганиш); 

 муҳитдан нусха олиш (мавжуд ахборотларни олиш); 

 муҳитни прогнозлаш (ривожланиш истиқболларини баҳолаш). 
Мониторинг
деб аниқ белгиланган, тор доирадаги маълумотларни 
доимий тўплаш, излаш тизимига айтилади. Мониторинг оммавий ахборот 
воситаларини ўрганишда энг кўп тарқалган. Кўпинча мониторинг объекти 
бўлиб реклама ва, биринчи навбатда, унинг радио ва, айниқса, телевидение 
каби воситалари ҳисобланади. 
Қуйида батафсил ёритиладиган маркетинг тадқиқотлари бозор 
ривожланишининг тенденциялари ва жараёнлари, унинг сиғими, сотилишлар 
динамикаси, 
рақобатчиларнинг 
хатти-ҳаракатлари, 
шунингдек, 
истеъмолчилар 
хатти-ҳаракатларининг 
сабаблари, 
маҳсулотнинг 
рақобатбардошлиги, рағбатлантириш ва рекламанинг самарадорлиги, 
тақсимлаш каналлари ва бошқаларга нисбатан қўлланади. 
Йиғилган маркетинг ахборотига ишлов бериш мақсадида тегишли 
дастур асосида аналитик маркетинг тизими яратилади. У маълумотлар банки 
ва моделлар банкини ўз ичига олади. Прогнозлаш жараёнларининг 
таҳлилини ўтказишда ўртача миқдорлар, гуруҳлашлар, трендлар, регрессион 
ва корреляцион усуллар, омилли ва кластерли таҳлил, қарорларни қабул 
қилиш назарияси усуллари, жараёнларни ўрганиш усуллари, эвристик 
усуллар ва шу каби бошқа иқтисодийстатистик ва иқтисодийматематик 
усуллар қўлланади. 
Ҳосил бўлиш босқичларига қараб маркетинг ахборотини қуйидаги икки 
турга бўладилар: